Ceidwadwyr eisiau torri treth incwm 1% erbyn 2026

CeiniogauGetty Images

Cafodd rhai pwerau dros dreth eu datganoli i Gymru yn 2019

Gan Catrin Haf Jones
Gohebydd Gwleidyddol BBC Cymru

Mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn addo torri treth incwm yng Nghymru os ydyn nhw'n llwyddo creu 65,000 o swyddi newydd yma erbyn 2025.

Mae'r blaid yn dweud y byddai'n anelu at dorri 1% oddi ar dreth incwm sylfaenol cyn yr etholiad nesaf mewn pum mlynedd, pe baen nhw mewn grym ar ôl 6 Mai.

Daw'r addewid wrth i'r Ceidwadwyr lansio eu maniffesto etholiadol yn Wrecsam.

Ymhlith yr addewidion eraill mae cynllun i adeiladu ffordd liniaru'r M4 a thorri treth busnes i gwmnïau bach.

'Ymdrech dyngedfennol'

Yn ôl arweinydd y Ceidwadwyr yn y Senedd, Andrew RT Davies, mae angen "ymdrech genedlaethol dyngedfennol" ar yr economi.

Bydd y Ceidwadwyr Cymreig yn amddiffyn 11 o seddi ym Mae Caerdydd wrth i bleidleiswyr wynebu'r blychau pleidleisio ar 6 Mai.

Daeth y blaid yn drydydd yn yr etholiad diwethaf i Fae Caerdydd yn 2016 ond yn etholiad cyffredinol San Steffan ym mis Rhagfyr 2019, fe enillodd y blaid chwe sedd etholaethol yng Nghymru oddi ar Lafur, gan sicrhau'r canlyniad gorau i'r blaid ers cyfnod Margaret Thatcher.

Mae maniffesto'r blaid eleni yn addo creu 65,000 o swyddi newydd yng Nghymru dros y bum mlynedd nesaf, fel rhan o'u "hymgyrch genedlaethol".

Os ydyn nhw'n cyrraedd y targed hwnnw, mae'r blaid yn dweud y byddan nhw wedyn yn torri treth incwm ar gyflogau rhwng £12,571 a £50,270 y flwyddyn.

Dydy'r maniffesto ei hun ddim yn manylu ar faint o doriad fyddai yn y dreth incwm, ond mewn datganiad i'r wasg i gyd-fynd â'r lansiad mae'r blaid yn dweud y bydden nhw'n torri ceiniog ym mhob £1 oddi ar yr haen isaf o dreth incwm.

Yn ôl llefarydd ar ran y blaid, byddai'r toriad mewn treth yn cael ei ariannu trwy "gael mwy o bobl i dalu arian i mewn i'r pot, fel y gallwn ni leihau faint o arian sy'n rhaid i bawb dalu mewn, a phobl wedyn yn gallu gwario mwy o arian yn eu heconomi leol, gan greu mwy o swyddi".

Mae'r maniffesto yn awgrymu y byddai'r Ceidwadwyr yn cyflwyno'r toriad treth yn y flwyddyn ariannol olaf cyn etholiad nesaf y Senedd yn 2026, os yw'r targed swyddi yn cael ei gyrraedd.

Dywedodd Andrew RT Davies bod "cyflawni wrth galon ein maniffesto"

Ers 2019 mae gweinidogion yng Nghymru wedi bod â'r hawl i amrywio faint o dreth incwm sy'n rhaid ei dalu fan hyn, o'i gymharu ag yn Lloegr, o hyd at 10c ym mhob £1.

Yr arian yma, ynghyd â rhai trethi eraill sy'n cael eu casglu yng Nghymru ac arian sy'n cael ei ail-ddosbarthu gan San Steffan, sy'n ariannu'r gwasanaethau cyhoeddus sy'n cael eu rhedeg o Gaerdydd.

Ond hyd yn hyn dyw'r grymoedd yma i newid lefelau treth incwm yng Nghymru heb gael eu defnyddio wedi i Lafur Cymru addo yn yr etholiad diwethaf na fydden nhw'n codi trethi.

Eleni mae Llafur Cymru wedi newid y neges honno, gan ddweud eu bod nhw'n gwarantu peidio â chodi trethi tan fod yr economi wedi adfer ar ôl y pandemig.

Beth yw'r addewidion eraill?

Yn ogystal â'r nod o dorri treth incwm, mae'r Ceidwadwyr hefyd yn dweud y bydden nhw'n buddsoddi £2bn mewn creu isadeiledd modern i Gymru, gan gynnwys adeiladu ffordd liniaru'r M4 - cynllun a gafodd ei wrthod gan Lywodraeth Cymru yn 2019 gydag amcan-gost o £1.6bn ar y pryd.

Byddai'r arian hwnnw hefyd yn cael ei ddefnyddio i uwchraddio'r A55 a'r A40 a chreu 20,000 o bwyntiau gwefru ceir trydan ar draws Cymru.

Ymhlith yr addewidion eraill mae:

  • Hyrwyddo cyfleon i weithwyr sydd wedi eu taro gan y pandemig trwy raglen ail-hyfforddi er mwyn cael mynediad i sectorau allweddol;

  • Cefnogi meicro-fusnesau trwy dalu cyfraniad Yswiriant Gwladol dau weithiwr newydd am ddwy flynedd;

  • Sefydlu asiantaeth datblygu busnes newydd wedi ei leoli yng ngogledd Cymru.

Yn ôl Mr Davies, fe fydd ei blaid yn rhoi "cyflawni wrth galon ein maniffesto a phan fyddwn ni'n cyrraedd ein hymrwymiadau, fe fyddwn ni'n sicrhau bod gweithwyr diflino Cymru yn manteisio trwy doriad yn eu treth incwm ar ddiwedd y tymor Seneddol nesaf".

Pynciau cysylltiedig

Straeon perthnasol