'Cwbl anaddas i Mark Drakeford roi'r diweddariad Covid'

Dywedodd Mark Drakeford y byddai'n "amlinellu beth fyddai llywodraeth Lafur yn ei wneud yn y tair wythnos wedi'r etholiad" yng nghynhadledd ddydd Gwener

Mae Mark Drakeford wedi cael beirniadaeth am ddweud y bydd yn datgan yn ystod cynhadledd coronafeirws Llywodraeth Cymru ddydd Gwener sut y byddai'n llacio rheolau petai'r Blaid Lafur yn ennill yr etholiad.

Dywedodd Mr Drakeford y byddai'n dweud a fyddai'n caniatáu i dafarndai a bwytai ailagor dan do ar 17 Mai.

Yn ôl Plaid Cymru fe fyddai'n "gwbl anaddas" i ddefnyddio'r gynhadledd ar gyfer cyhoeddiadau pleidiol.

Dywedodd Llywodraeth Cymru y bydd uwch gwas sifil yn ymateb i gŵyn ysgrifenedig gan arweinydd Plaid Cymru.

Bydd cynhadledd Llywodraeth Cymru'n cael ei darlledu ar BBC One Wales ddydd Gwener.

Dywed y Ceidwadwyr Cymreig y dylai'r Prif Swyddog Meddygol, Dr Frank Atherton arwain y gynhadledd yn hytrach na Mr Drakeford, gan gyhuddo arweinydd Llafur o "ymgyrchu noeth".

Dr Frank Atherton yn arwain un o gynadleddau coronafeirws Llywodraeth Cymru

Ar raglen Ask the Leader BBC Cymru nos Fawrth, gofynnwyd i Mr Drakeford a fyddai'n ailagor safleoedd lletygarwch dan do yn gynt - o 17 Mai, fel yn achos Lloegr.

Atebodd: "Byddaf yn gwneud datganiad ynghylch hynny ddydd Gwener.

"Bydd y penderfyniad yna ochr arall yr etholiad. Ond ddydd Gwener fe wnaf amlinellu beth fyddai llywodraeth Lafur yn ei wneud yn y tair wythnos wedi'r etholiad, fel rydym yn gyson wedi rhoi arwydd o flaen llaw i letygarwch dan do, i weddill y diwydiant twristiaeth, a phethau eraill ynghylch beth rydym ym meddwl y byddai'n cyd-destun iechyd cyhoeddus yn ei ganiatáu nawr."

• POLISÏAU: Cymharwch addewidion y pleidiau

• DWY GROES MEWN DAU FLWCH: Pam bod gennych chi ddwy bleidlais?

• PWY SY'N SEFYLL YN FY ARDAL I?: Rhowch eich cod post yn y blwch

• WEDI DRYSU?: Dysgwch fwy gyda BBC Bitesize

• PODLEDIAD: Pwy sy'n pleidleisio?

• BLOG VAUGHAN RODERICK: Gwyntoedd oer y gogledd

Mewn ymateb i'r datganiad hwnnw, fe ysgrifennodd arweinydd Plaid Cymru, Adam Price at brif was sifil Llywodraeth Cymru, yr Ysgrifennydd Parhaol Shan Morgan.

Dywedodd Mr Price y byddai'n "gwbl anaddas i blaid y llywodraeth bresennol ddefnyddio adnoddau a sianeli cyfathrebu'r llywodraeth i wneud cyhoeddiadau pleidiol lai na phythefnos cyn y diwrnod pleidleisio".

Gofynnodd Mr Price i Ms Morgan "ymyrryd i sicrhau bod unrhyw gyfathrebu trwy'r platfform yma'n cynnal llythyren ac ysbryd y canllaw sydd yno i sicrhau cydraddoldeb a chwarae teg i bawb".

Dywedodd bod cyhoeddiad ddydd Mawrth ynghylch llacio'r rheolau o ran cwrdd tu allan hefyd wedi digwydd "heb ymgynghori o flaen llaw gydag arweinwyr y gwrthbleidiau, a chyn fy nghyfarfod sydd wedi'i drefnu gyda'r prif weinidog".

Yn ystod ymgyrchoedd etholiadol, mae gweinidogion ac adrannau llywodraeth, yn gyffredinol, yn osgoi lansio polisïau newydd neu weithredoedd o bwys, yn rhannol i ddiogelu didueddrwydd y gwasanaeth sifil.

Fe fyddai'r Senedd, dan amgylchiadau arferol, wedi cael ei diddymu 21 diwrnod cyn yr etholiad, ond mae'r diddymiad wedi'i ohirio tan 29 Ebrill - wythnos cyn y diwrnod pleidleisio - fel bod modd delio gyda deddfwriaeth coronafeirws petai angen gwneud hynny.

Mae'r canllawiau'n nodi na all gweision sifil weithio mewn meysydd proffil uchel eraill, ond mae'n rhaid i swyddogion barhau i gefnogi gweinidogion trwy roi cyngor, heb gael "eu tynnu i mewn i'r arena wleidyddol".

'Amheus'

Dywedodd Janet Finch-Saunders o'r Ceidwadwyr Cymreig: "Mae'r Prif Weinidog Llafur wedi cael digon o gyfleoedd i roi ffordd fanwl ymlaen i deuluoedd, gweithwyr a busnesau yng Nghymru, ond mae yn fwriadol wedi dewis peidio gwneud hynny.

"Mae felly yn amheus ei fod, ar yr adeg fwyaf sensitif yma o etholiad y Senedd, wedi penderfynu gwneud nifer o ddatganiadau cyfnod clo annisgwyl.

"Mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn credu y gallai, ac y dylai, cyhoeddiadau'n ymwneud â'r pandemig gael eu harwain gan uwch weision sifil fel y prif swyddog meddygol, a dyna ddylai ddigwydd ddydd Gwener."

Dywedodd llefarydd ar ran y Democratiaid Rhyddfrydol nad oedd y blaid eisiau bod yn rhan o "gemau a dadlau dibwys gyda'r pleidiau eraill".

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Mae'r Ysgrifennydd Parhaol wedi derbyn gohebiaeth gan Adam Price a bydd yn ymateb iddo'n uniongyrchol."