Deddf Marchnad Fewnol: Hawl i'r llywodraeth apelio

Mae'r ddeddf wedi bod yn un dadleuol iawn yn y gwledydd datganoledig

Mae Llywodraeth Cymru wedi cael caniatâd i apelio yn erbyn penderfyniad yr Uchel Lys i wrthod yr hawl iddi gynnal her gyfreithiol yn erbyn Llywodraeth y DU dros y Ddeddf Marchnad Fewnol.

Yn ei benderfyniad fis Ebrill fe wnaeth yr Uchel Lys wrthod yr achos gan ddweud bod y cais am arolwg barnwrol wedi'i wneud yn "rhy gynnar".

Ond mae Llywodraeth Cymru wedi cael caniatâd i apelio yn erbyn hynny wedi i lys benderfynu bod yr achos yn codi "materion pwysig am egwyddor" y berthynas rhwng y Senedd a San Steffan.

Dywedodd Ysgrifennydd Cymru, Simon Hart bod Llywodraeth Cymru yn "ceisio atal Llywodraeth y DU rhag buddsoddi yng Nghymru."

Beth ydy'r ddeddf?

Mae'r ddeddf - gafodd ei gwneud yn gyfraith ym mis Rhagfyr 2020 - yn dweud, os yw hi'n gyfreithiol gwerthu rhywbeth mewn un rhan o'r DU, y byddai modd ei werthu yn holl wledydd y DU.

Nod y mesur - ddaeth yn sgil ymadawiad y DU â'r Undeb Ewropeaidd - ydy helpu busnesau i osgoi rheolau sy'n ei gwneud yn anoddach i fasnachu ar draws ffiniau pedair gwlad y DU.

Ond mae Llywodraeth Cymru'n dweud ei fod yn tanseilio gallu'r Senedd i reoleiddio nwyddau a gwasanaethau.

Roedd seneddau datganoledig Cymru, Yr Alban a Gogledd Iwerddon wedi penderfynu peidio â chymeradwyo'r mesur cyn iddo gael ei basio yn San Steffan.

Roedd Jeremy Miles wedi beirniadu'r ddeddf yn hallt, gan ei alw'n "ymosodiad" ar bwerau'r Senedd

Fe wnaeth Cwnsler Cyffredinol Llywodraeth Cymru ar y pryd, Jeremy Miles geisio herio'r ddeddf yn yr Uchel Lys gan ddweud ei bod yn "tanseilio datganoli", ac y gallai atal y Senedd rhag deddfu ar fwyd a rhai safonau amgylcheddol.

Ychwanegodd fod y ddeddf yn "ymosodiad" ar bwerau'r Senedd.

Dywedodd y Cwnsler Cyffredinol presennol, Mick Antoniw, ddydd Mawrth fod y Llys Apêl wedi "nodi bod rhesymau cryf dros wrando ar yr apêl hon yn y Llys Apêl".

"Nodwyd hefyd fod yr achos yn codi materion pwysig o ran egwyddor ynglŷn â'r berthynas gyfansoddiadol rhwng y Senedd a Senedd y DU," meddai.

'Plentynnaidd'

Ond mae Ysgrifennydd Cymru, Simon Hart wedi cyhuddo Llywodraeth Cymru o "geisio atal Llywodraeth y DU rhag buddsoddi yng Nghymru a chael swyddi i mewn i Gymru."

"Mae am ein bod ni yn gwneud rhywbeth maen nhw'n credu mai nhw ddylai ei wneud," meddai.

Ychwanegodd bod y sefyllfa yn "blentynnaidd iawn" a'i fod "ag embaras ein bod ni'n cael y drafodaeth yma o gwbl".

"Oll rydyn ni'n ei wneud gyda Deddf Marchnad Fewnol y DU... ydy sicrhau ein bod yn gallu gwario arian, denu buddsoddwyr a chreu swyddi - dyna maen nhw'n ceisio ei atal.

"Os ydyn nhw'n llwyddo gyda'r apêl, dyma fydden nhw'n ei atal. Dydw i ddim yn deall y peth."

Mae Llywodraeth Cymru'n disgwyl dyddiad ar gyfer y gwrandawiad apêl maes o law.