Y Talwrn: Cerddi sy'n codi llais am newid hinsawdd
- Cyhoeddwyd
Ceri Wyn Jones, meuryn Y Talwrn
'Y Coleg ger y lli' yw Prifysgol Aberystwyth i lawer. Ond am ba hyd? Ai 'Y Coleg dan y lli' fydd hi ymhen blynyddoedd yn sgil yr argyfwng hinsawdd?
Un sy'n cwestiynu hynny yw Ceri Wyn Jones, meuryn Y Talwrn ar BBC Radio Cymru.
Mewn rhifyn arbennig o'r Talwrn, mewn partneriaeth gyda Phrifysgol Aberystwyth, Ceri Wyn Jones sy'n herio tîm o aelodau staff y brifysgol a thîm o gyn-fyfyrwyr i ornest dalwrn am newid hinsawdd.
Y ddau dîm sydd â Phrifysgol Aberystwyth yn ffrydio trwy'u gwythiennau yw:
Tîm 'Yma o Hyd' (staff y brifysgol): Mererid Hopwood, Gwenallt Llwyd Ifan, Emyr Lewis, Eurig Salisbury, Hywel Griffiths, Elinor Gwynn.
Tîm 'Buom Unwaith' (cyn-fyfyrwyr): Myrddin ap Dafydd, Gruffudd Owen, Marged Tudur, Casia Wiliam, Arwel 'Pod' Roberts, Iestyn Tyne.
Gwrandewch ar Y Talwrn: Newid Hinsawdd i glywed yr ornest a'r canlyniad, ond yn y cyfamser dyma ddetholiad o'r cerddi.
Trydargerdd: Arwyddion Tywydd
COP26
Mis Tachwedd. Y byd yn gwylio.
O bell - yn disgwyl, yn taer obeithio
Y cwyd o'r pair, o ganol y rethreg
Y golofn fwg sy'n gaddo hin deg.
Arwydd Tywydd: y gred ym Mhen Llŷn fod colofn o fwg sy'n codi'n syth o'r simdde yn arwydd o dywydd da.
Elinor Gwynn, Yma o Hyd
Elinor Gwynn
Cywydd ysgafn (heb fod dros 18 llinell): Argyfwng
Argyfwng y diffyg Wylys
Yn ddiweddar mi ddioddefais greisus hunaniaeth dybryd pan fethais yn i'n lân a chanfod yr un Wylys (Aubergine) yn holl archfarchnadoedd Caerdydd.
Wylys, Wylys, fe wylwn
ddagrau prudd oherwydd hwn.
Yn sein o'r oes anwar hon
gwgais ar shilffoedd gweigion.
'Fy majic! Fy imoji
awgrymog godidog i.'
'Fy Mamoth piws, fy maeth per;
Ti, mor handi, yw mhrinder.'
Er taer chwennych, trychineb
oedd Tescos a Waitroes heb
un Wylys i'w anwlo.
Yna'n stond, cwestiynais, do;
'Yw f'aubergine lythineb
yn iach? Oni fywiwn heb
gyson fewnforio'n farus?
Ai lled fy mhlaned yw mlys
sinigaidd?'...ond ces neges...
....mae'n iawn.... mae rhai'n M&S.
Gruffudd Owen, Buom Unwaith
Gruffudd Owen
Englyn: Ôl troed neu Olion Traed
Olion Traed
Faint gwell yw'n safiad bellach? - Ai dim ond
siarad mawr yw mwyach,
os mynnwn ni wneud smonach
â'n biliynau bodiau bach?
Emyr Lewis, Yma o Hyd
Emyr Lewis
Cerdd rydd (heb fod dros 18 llinell) yn ymwneud â ffilmio
Drôn
Biti na all ei grafangau grafu'r saim o'r strydoedd,
datgysylltu'r gwifrau trydan,
sgubo'r simneiau i fag bin du,
taflu fflatiau Doc Fictoria i'r sgip,
dystio'r jet skis o'r Fenai,
amsugno mwg egsôsts y ffordd osgoi
a chodi caeadau Costa o sgyrtin y palmant.
Am eiliad mae'n denig i gwmwl
ac yna, dacw fi
wedi glynu fel gwm cnoi
rhwng yr hot tub a'r patio.
Marged Tudur, Buom Unwaith
Marged Tudur
