Virginia Crosbie: 'Colled wedi fy ngwneud yn gryf'

Virginia Crosbie ar faes Sioe Môn - ond roedd enwi ei hoff le ar yr ynys yn dasg anodd

"Mae pobl bob amser yn dweud wrtha i fod yn rhaid i mi fod yn wydn iawn a dydw i ddim. Rwy'n gryf."

Mae Virginia Crosbie, AS Ceidwadol Ynys Môn ers 2019, wedi delio gyda lot yn ei bywyd.

Wrth siarad â phodlediad BBC Walescast, dywedodd ei bod yn "hapus iawn i siarad" am ei phrofiadau personol.

"Oherwydd fy mod i eisiau i bobl feddwl, 'wyddoch chi beth, os all Virginia ddod yn Aelod Seneddol, yna gall unrhyw un'," meddai.

Damwain car a cholli babi

Yn 18 mlwydd oed, roedd hi "bron â marw" mewn "damwain car ofnadwy" yn Nhwrci.

Fe wnaeth hynny olygu bod angen "llawer o lawdriniaeth" ar ei hwyneb, gyda'r un ddiwethaf "tua thair blynedd yn ôl".

"Roedd yn anodd iawn dechrau yn y brifysgol, gorfod cael cymaint o lawdriniaeth," meddai Ms Crosbie.

"Roedd hanner fy mhen yn foel, ac rydych chi'n ceisio gwneud argraff ar bobl, rydych chi'n ceisio gwneud ffrindiau newydd."

Fel AS mae Virginia Crosbie eisiau gweld pwerdy niwclear newydd yn cael ei wireddu ar safle Wylfa

Flynyddoedd lawer yn ddiweddarach, yn gweithio i HSBC, byddai'n teithio ar draws y byd, "weithiau i Awstralia am 12 awr".

Ond roedd hi'n feichiog ar y pryd gyda'i hail blentyn, ac roedd y "meddygon yn bryderus iawn am guriad calon" y babi.

"Felly, cerddais mewn i'r gwaith ac fe wnes i ymddiswyddo achos roedd e mor bwysig i mi fy mod i'n cadw'r babi hwnnw," meddai.

"Ac yna, yn anffodus, ychydig ddyddiau'n ddiweddarach collais y babi, felly roedd yn gyfnod anodd iawn i ni."

Uchelgais fel cyflwynydd

Mae profiad personol hefyd wedi arwain Ms Crosbie i ymgyrchu ar faterion iechyd meddwl - rhywbeth a ddywedodd sy'n "agos iawn at fy nghalon".

Yn 2018 bu farw ei brawd, Simon, drwy hunanladdiad, yn 52 oed.

Dywedodd Ms Crosbie: "Roedden ni'n agos iawn, iawn at ein gilydd.

"Fe soniais amdano yn fy araith gyntaf [yn Nhŷ'r Cyffredin] a dywedais nad oedd un o'r bobl y byddwn i'n dymuno yn gwrando ar fy araith yno."

Nid oedd cynllun hir dymor ganddi i ddod yn Aelod Seneddol, meddai.

Virginia Crosbie gyda'i brawd Simon pan oedden nhw'n blant

"Wnaethon ni ddim siarad am wleidyddiaeth gartref," eglurodd. "Felly roedd yn syndod mawr i fy ffrindiau a fy nheulu fy mod i wedi sefyll."

Yn ei harddegau, y cynllun gwreiddiol oedd dod yn gyflwynydd teledu.

Ysgrifennodd at sawl rhaglen deledu, gan gynnwys y gyfres blant hirsefydlog ar y BBC, Animal Magic, gan obeithio am gyfle.

Fe ddywedon nhw ei bod hi'n "llawer rhy ifanc" ond fe allen nhw wneud gyda rhywfaint o help gyda'r dolffiniaid, y morloi, a'r morlewod.

"Maen nhw'n dweud i beidio gweithio gydag anifeiliaid a phlant, ond fe wnes i oroesi, a dwi'n meddwl ei fod wedi rhoi sylfaen dda iawn i mi o ran sut i ddelio â Thŷ'r Cyffredin," meddai'n gellweirus.

Chwalu 'Wal Goch' Llafur

Ond prin iawn oedd y paratoi ar gyfer sefyll ar Ynys Môn yn 2019, ar ôl iddi gael ei dewis fel ymgeisydd y Ceidwadwyr ar y funud olaf.

Virginia Crosbie oedd cadeirydd Ceidwadwyr Kensington, Chelsea a Fulham ar y pryd, ac mae'n cofio derbyn yr alwad yn gofyn iddi sefyll ar yr ynys.

"A wyddoch chi beth? Dim ond am eiliad fach nes i feddwl," meddai.

"Mae fy nhaid yn dod o Gymru, aeth fy nhad i'r ysgol yn Nhrefynwy, ac roedd yn bwysig iawn i mi gynrychioli Cymru… ac roeddwn i'n credu ei fod yn bosib ennill y sedd."

Roedd Ynys Môn yn un o chwe sedd Gymreig a gipiodd y Torïaid oddi ar Lafur yn yr etholiad hwnnw, wrth i'r blaid gofnodi ei chanlyniad gorau yng Nghymru ers 1983.

Fay Jones, Virginia Crosbie a Sarah Atherton oedd ASau benywaidd cyntaf y Ceidwadwyr yng Nghymru erioed pan gawsant eu hethol yn 2019

Ond lai na thair blynedd ar ôl ennill mwyafrif o 80 sedd i'r Ceidwadwyr, mae Boris Johnson yn paratoi i adael Downing Street.

Virginia Crosbie oedd yr AS Ceidwadol Cymreig cyntaf i alw arno'n gyhoeddus i ymddiswyddo.

"Roedd yn siomi pob un ohonom ni, a rhai ohonom mewn seddi heriol iawn, iawn," esboniodd.

Yn y frwydr i ddod yn arweinydd nesaf y Ceidwadwyr ac yn brif weinidog, mae Ms Crosbie wedi penderfynu cefnogi'r Ysgrifennydd Tramor Liz Truss yn hytrach na'r cyn-Ganghellor Rishi Sunak.

"Dwi'n meddwl mai'r hyn rydyn ni'n mynd i'w weld gyda phwy bynnag yw ein prif weinidog newydd ym mis Medi yw'r angen i ganolbwyntio ar ddod â'r blaid at ei gilydd," meddai.

Niwed Brexit i Gaergybi?

Wedi ymgartrefu gyda'i gŵr a'i thri phlentyn ym Môn, mae Virginia Crosbie yn ceisio dysgu Cymraeg - "rhaid cyfaddef, mae'n her go iawn" - ac yn gwbl ymroddedig i amddiffyn y sedd yn yr etholiad nesaf.

Mae'n amlwg o'n sgwrs sut mae hi'n bwriadu cadw Ynys Môn yn las - ffocws ar ddod â swyddi i'r ynys.

Gyda hynny mewn golwg, gorsaf ynni niwclear newydd sydd ar frig ei rhestr o ddymuniadau.

Oes ganddi ymrwymiad pendant y bydd y prif weinidog nesaf yn sicrhau safle newydd ar Wylfa?

"Does gen i ddim pêl grisial ond rydw i'n gwneud popeth o fewn fy ngallu i wneud yn siŵr ein bod ni'n gallu cael Wylfa wedi'i wireddu," meddai.

Mae llai o draffig bellach yn teithio drwy borthladd Caergybi nag yr oedd cyn y cytundeb Brexit

Dechrau'r flwyddyn dywedodd Stena Line, sy'n gweithredu porthladd Caergybi, eu bod wedi gweld cwymp o 30% mewn traffig o ganlyniad i'r cytundeb Brexit newydd gyda'r Undeb Ewropeaidd.

Ydy hi'n credu bod y cytundeb yn niweidio'r porthladd?

"Rwy'n meddwl mai'r realiti yw, pleidleisiodd y DU gyfan i adael a chredaf fod angen i ni weithio gyda'n gilydd," meddai Virginia Crosbie.

Ar ôl cael ei phwyso am ateb, mae'n ychwanegu: "Rwy'n meddwl fy mod i'r fath o berson sy'n edrych i'r dyfodol, ac rwy'n meddwl bod yn rhaid i ni wneud iddo weithio."

Efallai mai cwestiwn anoddach fyth yw iddi enwi ei hoff le ar yr ynys.

"Mae hwnna'n gwestiwn mor annheg! Dwi'n mynd i ypsetio cymaint o bobl!"

Yn y diwedd, mae hi'n dewis tafarn leol ger cartref y teulu - ac ar ôl sgwrs awr o hyd ar ddiwrnod chwyslyd o boeth, mae'n swnio cystal ag unrhyw le.

Os ydych yn dioddef gofid neu anobaith, mae manylion cymorth a chefnogaeth ar gael ar dudalen BBC Action Line.

Gallwch wylio'r cyfweliad ar Walescast ar BBC One Wales am 22:40 ddydd Mercher 17 Awst, neu wrando arno ar BBC Sounds.