Plant 7 oed ar apiau fel TikTok ac Instagram yn rheolaidd - arolwg

Mae plant mor ifanc â saith oed yn defnyddio cyfryngau cymdeithasol yn rheolaidd, yn ôl arolwg o blant ysgolion cynradd yng Nghymru.

Roedd ymatebion gan fwy na 32,000 o blant saith i 11 oed yn awgrymu bod bron i hanner (48%) yn defnyddio'r gwefannau neu apiau sawl gwaith yr wythnos, neu bob dydd.

Dywedodd mwyafrif y disgyblion fod ganddyn nhw ffôn clyfar, gan gynnwys 43% o blant blwyddyn 3 - sy'n saith ac wyth oed.

Yn ôl ymchwilwyr ym Mhrifysgol Caerdydd mae rhai o'r canlyniadau'n destun pryder.

Cymrodd blant mewn 354 o ysgolion cynradd ledled Cymru ran yn yr arolwg dienw rhwng Medi 2022 a Mawrth 2023.

Mae Arolwg o Iechyd a Lles Myfyrwyr Ysgol Gynradd yn cael ei redeg gan Brifysgol Caerdydd ar y cyd gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru a Llywodraeth Cymru.

Dywedodd 65% o ddisgyblion blwyddyn 6 - plant 10 ac 11 oed - eu bod yn defnyddio cyfryngau cymdeithasol yn rheolaidd, o'i gymharu ag ychydig llai na thraean (31%) o ddisgyblion blwyddyn 3.

Mae rheolau'r rhan fwyaf o gyfryngau cymdeithasol gan gynnwys TikTok, Instagram a Facebook yn dweud bod angen bod yn 13 oed i'w defnyddio.

Dywed Dr Kelly Morgan fod technoleg yn chwarae rhan fwy sylweddol ym mywydau pobl ifanc ers Covid

Dywedodd Dr Kelly Morgan, sy'n rhan o'r tîm ymchwil ym Mhrifysgol Caerdydd ei bod wedi ei synnu gan y canlyniadau.

"Mae'n destun pryder bod ffigyrau mor uchel ar gyfer defnydd rheolaidd o gyfryngau cymdeithasol," meddai, gan ychwanegu bod angen ymchwilio'n ddyfnach i'r canlyniadau.

Dywedodd 63% o'r plant bod ganddyn nhw ffôn clyfar.

Gallai cyfran y plant ieuengaf oedd yn berchen ffôn adlewyrchu fod "technoleg yn chwarae rhan fwy sylweddol ym mywydau pobl ifanc" ers Covid, meddai Dr Morgan.

Mae Caleb yn defnyddio hen ffôn ei fam, tra bod Branwen yn dal i ddisgwyl am un

Mae rhieni Branwen, 11, wrthi'n ystyried a fydd hi'n cael ffôn ai peidio.

"Byddwn i'n gallu chwarae gemau a siarad efo fy ffrindiau a bod yn fwy annibynnol," meddai.

Ond mae hi'n ymwybodol o'r risgiau.

"Rydw i'n gwybod gall pobl ddim fod yn neis ar y cyfryngau cymdeithasol. Rydyn ni'n siarad amdano fe eitha' lot yn yr ysgol.

"Rydw i dal eisiau ffôn ond dwi'n gwybod i beidio mynd ar rai gwefannau."

Mae Caleb, sydd hefyd ym mlwyddyn 6, wedi cael hen ffôn ei fam.

Mae'n defnyddio'i ffôn i "chwarae gemau, tecstio pobl fel fy mam a fy dad. Googlo, YouTube, a darllen pethau ar-lein fel comics neu manga".

Y peryglon, meddai, yw "weithiau dwyt ti ddim yn gwybod os mae'r wefan yn saff a weithiau os mae e yn appropriate".

Mae materion sy'n codi ar-lein yn mynd â mwy a mwy o amser athrawon, meddai Meilir Tomos

Dydy canlyniadau'r arolwg ddim yn synnu pennaeth Ysgol Glan Morfa yng Nghaerdydd.

Yn ôl Meilir Tomos, mae llawer o amser staff yn cael ei dreulio yn delio gyda phroblemau sydd wedi codi ar-lein.

"'Da ni'n cydweithio'n agos gyda rhieni i wneud yn siŵr eu bod nhw'n rhoi'r negeseuon cywir i'r plant am sut i ddefnyddio'r pethau 'ma'n ddiogel," meddai.

Mae yna weithdai wedi bod i rieni ac i blant, a'r heddwas lleol wedi dod i siarad gyda'r disgyblion am rai o'r peryglon.

• Pryder am ddiogelwch plant ar-lein dros wyliau'r haf

• Bygwth gwahardd plant o'r ysgol am greu fideos TikTok

• Pryd ddylai plant gael ffôn symudol?

Yng Nghaernarfon, roedd gan rieni bryderon.

"Ma' 'na lot o abuse yn cael ei wneud ar y social media platforms 'ma a dwi'n meddwl dylia y bobl sy'n 'neud o fod mwy aware o'r bwlio sy'n mynd ymlaen," meddai Allan Oliver.

"Mae bob dim maen nhw'n downloadio yn dod trwy e-mails fi a'i fam o so 'da ni'n gwybod bob dim maen nhw'n downloadio."

Allan Oliver a'i fab Cai

Does gan blant Christine Barker-Jones ddim ffonau eto.

"Dydy 'mhlant i sy'n wyth a chwech ddim wedi cael ffôn eto a fyddan nhw ddim tan eu bod nhw'n 11," eglura.

"Dwi ddim yn credu eu bod nhw'n ddigon hen, yn ddigon aeddfed yn yr oed yma i fod efo cyfrifoldeb o ffôn.

"Yn fam i genod hefyd, efo delweddau sydd ar y sgrin efo filters a bo' nhw ddim yn siŵr iawn beth ydy realiti a beth sydd ddim yn wir o gwbl, ac ella bo' nhw'n edrych ar eu hunain yn wahanol.

"Mae hynna'n bryder i fi o ran yr ochr hunan-ddelwedd."

Dydy Christine Barker-Jones ddim yn teimlo fod plant yn ddigon aeddfed i gael ffonau tan eu bod yn 11 oed

Ymhlith canlyniadau eraill yr arolwg, dywedodd bron i hanner (46%) eu bod wedi cael eu bwlio yn yr ysgol yn ystod y misoedd diwethaf - roedd 28% o ddisgyblion blwyddyn 6 wedi cael eu seibrfwlio.

Dywedodd un o bob pump (20%) o'r plant saith i 11 oed eu bod yn mynd i'r gwely am 22:00 neu'n hwyrach.

Roedd yna ymateb positif i gwestiynau am eu perthynas gydag athrawon, a dywedodd naw o bob 10 bod eu hathrawon yn gofalu amdanyn nhw.

Dywedodd Emily van de Venter o Iechyd Cyhoeddus Cymru bod canlyniadau'r arolwg yn amlygu pwysigrwydd Bil Diogelwch Ar-lein San Steffan, sy'n ceisio amddiffyn plant rhag deunydd sy'n gyfreithlon ond yn niweidiol.

"Er i gwmnïau cyfryngau cymdeithasol osod cyfyngiadau oedran, nid yw'r rhain yn cael eu gorfodi na'u rheoleiddio'n dda," meddai.

Dywedodd ei bod yn bwysig i rieni, gofalwyr ac athrawon fod yn ymwybodol o'r defnydd o gyfryngau cymdeithasol ymhlith plant iau a "siarad â nhw am niwed posibl".