Heddlu'r Gogledd yn 50: 'Grwpiau troseddol yw'r her fwyaf'

Roedd Amanda Blakeman yn Ddirprwy Brif Gwnstabl Heddlu Gwent cyn cael ei phenodi'n Brif Gwnstabl Heddlu Gogledd Cymru yn 2022

Ar achlysur hanner canrif ers sefydlu Heddlu Gogledd Cymru, mynd i'r afael â grwpiau troseddol yw her fwyaf y llu, yn ôl y prif gwnstabl.

O weithgaredd troseddol ar-lein i rwydweithiau county lines, dywed Amanda Blakeman bod troseddau grwpiau mawr "ar frig popeth - mae wir yn achosi problemau i ni yn ein cymunedau".

Mewn cyfweliad â BBC Cymru yn cwmpasu sawl pwnc, dywedodd y prif gwnstabl bod llwyddiant Clwb Pêl-droed Wrecsam yn "dod yn fater gynyddol i'w blismona".

Daeth y llu i fodolaeth ar 1 Ebrill 1974.

• Penodi'r ddynes gyntaf i arwain Heddlu'r Gogledd

• Diffyg adnoddau i ddelio â throseddau difrifol

Hanner canrif yn ddiweddarach, dywedodd y Prif Gwnstabl Blakeman bod grwpiau troseddol, "boed yn ymhél â chyffuriau, county lines, neu'r we… y troseddwyr hynny sy'n gwneud elw mawr o ddioddefaint ein cymunedau yw'r bobl rydan ni'n awyddus i'w targedu".

Y nod wedyn, meddai, yw "sicrhau bod dim gallu gyda nhw i weithredu yn ein cymunedau ar draws gogledd Cymru".

Pan ofynnwyd a oes wir siawns o drechu rhwydweithiau county lines - trosglwyddo cyffuriau o ardaloedd trefol i rai gwledig - atebodd: "Mae'n frwydr anodd i'w hymladd a'i hennill, ond mae'n un rydan ni'n hollol ymroddi i'w hennill er mwyn ein cymunedau."

Yn sgil y feirniadaeth wedi i un o swydogion Heddlu'r Met gipio, treisio a llofruddio Sarah Everard yn 2021, dywedodd bod angen i'r heddlu "sicrhau ymddiriedaeth y cyhoedd".

Dywedodd ei bod "wedi diswyddo nifer o swyddogion ers i mi ddod yn bennaeth yma yng ngogledd Cymru," trwy wrandawiadau camdymddygiad a gwrandawiadau panel, a bod cynnal safonau proffesiynol yn fater o bwys mawr.

O ran faint o adnoddau sydd ar gael i'r llu, dywedodd: "Gallwn i wastad wneud hefo mwy o adnoddau, a fy ngwaith i fel prif gwnstabl yw gweithio gyda'r cyllid a'r adnoddau sydd gen i a gwneud yn siŵr fy mod yn targedu'n mannau sy'n flaenoriaeth i'n cymunedau lleol.

"Pe tasech chi'n gofyn, a hoffwn i gael mwy o adnoddau? Wrth gwrs. Ond dwi'n gwerthfawrogi bod llawer iawn o bobl yn y sefyllfa yna."

Roedd yna ddathlu mawr yn Wrecsam y llynedd pan enillodd y tîm y Gynghrair Genedlaethol a dyrchafiad i Adran Dau

Mae gemau pêl-droed yn rhoi pwysau ar adnoddau ac yn sgil llwyddiant a phoblogrwydd CPD Wrecsam ers i'r actorion Ryan Reynolds a Rob McElhenny ei brynu mae angen adolygu'n gyson sut mae plismona eu gemau.

Mae'n rhaid, o ganlyniad, "gallu delio gyda nifer fawr o ymwelwyr a nifer fawr o bobl sydd eisiau teithio i gefnogi eu clwb," meddai - mater y mae hi wedi ei drafod mewn cyfarfodydd gyda phrif weithredwr y clwb.

"Mae fy nhîm plismona yn gyson yn adolygu bygythiadau sydd wedi ein cyrraedd ac o ble maen nhw'n teithio."

Ond fe bwysleisiodd bod llwyddiant y clwb wedi dod â buddiannau mawr a balchder i'r ddinas a bod ffactorau felly'n "cael sgil-effaith yn nhermau lleihau trosedd".

Roedd yna sioc yn ardal Llanfrothen fis Tachwedd y llynedd wedi marwolaethau Jevon Hirst, Harvey Owen, Wilf Henderson a Hugo Morris

Cafodd y Prif Gwnstabl Blakeman ei holi ynghylch galwad i newid deddfau gyrru yn dilyn marwolaethau pedwar teithiwr ifanc o Sir Amwythig mewn gwrthdrawiad yng Ngwynedd fis Tachwedd y llynedd.

Bu farw Harvey Owen, 17, Jevon Hirst, 16, Wilf Fitchett, 17 a Hugo Morris wedi i'w cerbyd adael ffordd yn ardal Llanfrothen a lanio mewn afon.

Mae mam Harvey, Crystal, yn galw am reolau llymach yn achos gyrwyr ifanc, gan gynnwys eu hatal rhag cludo teithwyr nes eu bod yn 25, a chyfyngu ar yrru gyda'r nos.

Gan gydymdeimlo gyda'r teuluoedd, dywedodd y prif gwnstabl ei bod yn deall awydd "i chwilio am gyfle i allu atal teulu arall rhag mynd trwy brofiad annioddefol, sy'n parhau i fod yn annioddefol.

"Dwi wastad â meddwl agored o ran cyfleoedd i allu lleihau digwyddiadau a gwrthdrawiadau ffordd, yn enwedig rhai sy'n lladd pobl.

"Felly dwi'n meddwl bod yna gyfle i weld be allen ni wneud ac os oes angen gwelliannau i wneud ffyrdd gogledd Cymru mor ddiogel â phosib i'r bobl sy'n teithio arnyn nhw."