Etholiad 2019: Golwg ar etholaeth Torfaen

Ysbryd yr ŵyl ym Mhont-y-pŵl, sydd bellach dan gysgod Cwmbrân

Torfaen yw'r sedd fwyaf dwyreiniol ym maes glo'r de ac mae teithio drwyddi o'r gogledd i'r de fel gwers hanes ynghylch y Gymru ddiwydiannol.

Roedd safle treftadaeth Blaenafon ym mhen ucha'r etholaeth yn grud i'r chwyldro diwydiannol, ac er bod y dref yn denu dros 100,000 o ymwelwyr bob blwyddyn, mae'n rhannu'r problemau economaidd a chymdeithasol sy'n gyffredin mewn cymunedau ôl-ddiwydiannol.

Mae tref Pont-y-pŵl yng nghalon yr etholaeth a dyna'n wir oedd ei henw o'i ffurfio yn 1918 tan 1983.

Y dyddiau hyn, mae Pont-y-pŵl yn byw dan gysgod Cwmbrân, y dref newydd a sefydlwyd yn Chwedegau'r ganrif ddiwethaf.

Mae'r rhan fwyaf o'r dref honno oddi mewn i'r etholaeth ac mae ei thwf yn golygu nad yw gafael Llafur ar y cyngor lleol mor gadarn ac oedd hi ar un adeg.

Ar lefel seneddol ar y llaw arall, mae'n ffaith nodedig taw dim ond chwe Aelod Seneddol sydd wedi cynrychioli'r sedd hon ers ei ffurfiant ganrif yn ôl - y chwech ohonyn nhw'n ddynion a phob un yn aelod Llafur.

Pwy sy'n sefyll?

• Morgan Bowler Brown - Plaid Cymru

• Andrew Heygate-Browne - Y Blaid Werdd

• John Miller - Dem. Rhydd.

• Graham Smith - Ceidwadwyr

• David Thomas - Plaid Brexit

• Nick Thomas-Symonds - Llafur