Ymchwiliad i achos yn erbyn heddweision

Cafodd Lynette White ei llofruddio yn 1988.

Mae'r Ysgrifennydd Cartref Theresa May wedi cyhoeddi manylion ymchwiliad, fydd yn cael ei arwain gan y bargyfreithiwr Richard Horwell QC, fydd yn cael ei gynnal i'r achos llys yn erbyn swyddogion Heddlu De Cymru ddaeth i ben heb ganlyniad yn 2011.

Roedd yr achos llys wedi'i gynnal yn erbyn wyth o swyddogion Heddlu De Cymru wedi i dri dyn gael eu carcharu ar gam am lofruddio Lynette White yng Nghaerdydd yn 1988.

Cafodd Lynette White ei thrywanu dros 50 o weithiau mewn fflat yn ardal y dociau o Gaerdydd lle'r oedd hi'n gweithio fel putain.

Yn dilyn rhyddhau'r tri dyn, cafwyd achos llys yn erbyn swyddogion yr heddlu oedd yn wynebu honiadau o wyrdroi cwrs cyfiawnder.

Fe gostiodd yr achos llys £30m cyn dod i ben.

Ymchwiliad

Bydd yr ymchwiliad, fydd yn cychwyn ar 2 Mawrth 2015 gyda'r nod o ddod i gasgliad erbyn haf 2015, yn ystyried nifer o faterion, gan gynnwys y rhesymau pam wnaeth y prif gyfreithiwr ar ran yr erlyniad golli hyder yn y broses ddatguddio, a pham felly y rhoddwyd gorau i'r erlyniad.

Yn ogystal bydd yr ymchwiliad yn ystyried os cafodd 277 bocs o ddogfennau eu diystyru, ac os na chafodd eu cynnwys eu hystyried ar gyfer y broses ddatguddio gan yr erlyniad, ynghyd ag os yw gwersi wedi cael eu dysgu yn dilyn yr achos.

Dywedodd yr Ysgrifennydd Cartref Theresa May: "Mae hi bron yn 25 mlynedd ers i dri dyn gael eu carcharu ar gam am lofruddio Lynette White.

"Mae yna dal gwestiynau sydd heb eu hateb ynglŷn â'r rhesymau pam nad oes unrhyw un wedi eu cael yn gyfrifol am yr anghyfiawnder hwn.

"Dyna pam fy mod i wedi lansio'r ymchwiliad fydd yn ystyried pam wnaeth yr achos fethu, er mwyn i'r dynion gafodd eu carcharu ar gam, a'r cyhoedd yn gyffredinol, weld y cwestiynau hynny'n cael eu hateb."

Carcharu ar gam

Cafodd Lynette White, 20 oed, ei llofruddio ar Ddydd Sant Ffolant, ac fe gafodd Tony Paris, Yusef Abdullahi a Stephen Miller eu carcharu ar gam yn 1990, cyn cael eu rhyddhau yn 1992 ar apêl.

Yn 2003 fe arweiniodd technoleg DNA Heddlu De Cymru at y llofrudd - Jeffrey Gafoor. Fe gyfaddefodd iddo ei thrywanu o achos ffrae dros £30.

Cafodd 12 cyn-swyddog heddlu gyda Heddlu De Cymru eu cyhuddo o wyrdroi cwrs cyfiawnder - ond daeth yr achos llys yn erbyn wyth o'r dynion i ben heb unrhyw ganlyniad yn 2011.