Cyhoeddi adolygiad i ystyried pwerau Swyddfa Cymru

Dywedodd Theresa May y dylai cryfhau'r Undeb fod yn "flaenoriaeth" ar gyfer y Prif Weinidog nesaf

Bydd Llywodraeth y DU yn cynnal adolygiad i ystyried pwerau Swyddfa Cymru.

Yn ystod araith yn Yr Alban nos Iau, fe wnaeth y Prif Weinidog Theresa May bwysleisio pwysigrwydd undeb y Deyrnas Unedig.

Cafodd yr adolygiad, fydd yn edrych ar y ffordd mae adrannau Llywodraeth y DU yn delio â datganoli, ei gyhoeddi yn ystod yr araith ac mae disgwyl i bwerau Swyddfa Cymru fod ar yr agenda.

Ond mae Prif Weinidog Cymru Mark Drakeford wedi rhybuddio mai'r peth olaf sydd ei angen nawr yw "twf mewn gwladychiaeth".

• 'Ystyried mwy o bwerau' i Swyddfa Cymru

• 'Johnson am amddiffyn y Deyrnas Gyfunol'

Cafodd yr adran, sydd dan arweiniad Ysgrifennydd Cymru Alun Cairns, ei sefydlu pan gafwyd datganoli 20 mlynedd yn ôl.

Mae ganddi lawer llai o bwerau na Llywodraeth Cymru yng Nghaerdydd, sy'n rheoli materion fel iechyd ac addysg.

Mae Swyddfa Cymru yn dweud eu bod yn gweithio gydag adrannau eraill Llywodraeth y DU er mwyn cynrychioli buddiannau Cymru.

Dywedodd Alun Cairns bod cael llais cryf o fewn Cabinet y DU ar gyfer Cymru yn "hanfodol"

Dywedodd Mrs May: "Mae sawl adolygiad wedi bod i sut yn union mae datganoli yn gweithio.

"Ond dydyn ni heb feddwl yn ddigon caled ynglŷn â sut y mae'r undeb yn gweithio - a sut y gallwn ni sicrhau, er ein bod ni'n parchu datganoli, nad ydyn ni'n anghofio dyletswydd sylfaenol Llywodraeth y DU i fod yn lywodraeth ar gyfer pob rhan o'r DU."

Fe wnaeth Mrs May gadarnhau mai'r Arglwydd Dunlop, cyn-weinidog yn Swyddfa'r Alban, fydd yn cadeirio'r adolygiad diweddaraf.

Fe allai olygu bod adrannau yn Whitehall yn gweithio'n agosach gyda Swyddfa Cymru yn y dyfodol.

Ond mynnodd un ffynhonnell nad oedd hyn yn arwydd o Lywodraeth y DU yn gweithredu mewn meysydd sydd wedi'u datganoli i Lywodraeth Cymru a'r Cynulliad Cenedlaethol.

'Blaenoriaeth allweddol'

Mewn ymateb i gyhoeddiad y Prif Weinidog, dywedodd Mr Cairns bod cael llais cryf o amgylch bwrdd Cabinet y DU ar gyfer Cymru yn "hanfodol".

"Ni fydd yr adolygiad hwn yn ystyried unrhyw newidiadau cyfansoddiadol, ond bydd yn canolbwyntio ar wneud yn siŵr bod strwythur Llywodraeth y DU yn cefnogi ac yn cryfhau'r undeb.

"Drwy ein gwaith partneriaeth ar y bargeinion twf a dinas, mae Llywodraeth y DU wedi arloesi gweithio ar draws pob lefel o lywodraeth i ddarparu orau i gymunedau Cymru.  

"Disgwyliaf i'r Prif Weinidog newydd ystyried canfyddiadau yr adolygiad hwn a gweithredu arnynt fel blaenoriaeth allweddol yn y tymor newydd."

Dywedodd Mark Drakeford bod Theresa May yn "hwyr iawn" yn ystyried dyfodol y Deyrnas Unedig

Dywedodd Mrs May y dylai cryfhau'r undeb fod yn flaenoriaeth ar gyfer y Prif Weinidog nesaf, a bod Boris Johnson a Jeremy Hunt yn "gefnogol o'r adolygiad".

Mae llywodraeth Mrs May yn "hwyr iawn yn dechrau trafodaeth ar ddyfodol y Deyrnas Unedig", yn ôl Mr Drakeford.

"Mae Llywodraeth Cymru, drwy gydweithio â Llywodraeth Yr Alban, wedi cynnig sawl argymhelliad i ddangos sut byddai modd i'r DU barhau i weithio'n llwyddiannus.

"Yn sicr dyw hynny ddim yn cynnwys ceisio cryfhau organau llywodraeth ganolog yma yng Nghymru neu unrhyw ran arall o'r DU."