Plant Cymru'n lleisio barn am effaith coronafeirws

Riley, 8, a Harley, 5, yn dysgu o adref yng Nglan yr Afon, Caerdydd

Mae arolwg o agweddau pobl ifanc Cymru'n awgrymu bod 54% yn pryderu y byddan nhw'n colli tir gyda'u gwaith ysgol oherwydd argyfwng coronafeirws.

Mae 23,719 o blant rhwng 3-18 oed wedi llenwi holiadur yn gofyn am eu teimladau a'u meddyliau yn ystod y pandemig.

Dywedodd Llywodraeth Cymru fod canlyniadau'r arolwg wedi helpu i lywio'r penderfyniad i baratoi ysgolion yng Nghymru i roi cyfle i bob plentyn 'Ddod i'r Ysgol, Dal Ati i Ddysgu, Paratoi ar gyfer yr Haf a mis Medi.'

Er bod llawer o blant yn dweud eu bod wedi mwynhau rhai agweddau, fel treulio amser gyda'r teulu a chael ymarfer corff bob dydd - eu bod nhw'n gweld eisiau eu ffrindiau, ac yn pryderu y gallai eu perthnasau ddal y feirws, ac yn poeni am golli tir yn eu dysgu.

• Disgyblion i ddychwelyd i'r ysgolion ar 29 Mehefin

• Sut mae modd dysgu plant digartref mewn argyfwng?

• Sut i gadw unig blentyn rhag teimlo'n unig?

Fe ddywedodd plant eu bod wedi mwynhau gwneud ymarfer corff bob dydd yn ystod yr argyfwng

Comisiynydd Plant Cymru, Llywodraeth Cymru, Senedd Ieuenctid Cymru a Plant yng Nghymru oedd wedi cynnal yr arolwg ar y cyd.

• Dim ond 11% o'r plant atebodd yr holiadur oedd yn dweud nad oedden nhw'n poeni am eu haddysg.

• Dywedodd 48% nad oedden nhw'n teimlo cymhelliad i wneud eu gwaith cartref.

• Roedd 27% yn dweud nad oedden nhw'n deall y gwaith oedd yn cael ei anfon atyn nhw.

• Roedd 84% yn dweud eu bod yn teimlo'n ddiogel.

Dywedodd Comisiynydd Plant Cymru fod llawer o'r plant a'r bobl ifanc wedi dweud eu bod am gael mwy o gyswllt ar-lein wyneb yn wyneb gydag athrawon i'w helpu i ymdopi.

Cyfle i ffarwelio

Yn y grwpiau oed iau, roedd 75% o'r plant Blwyddyn 6 am gael cyfle i ymweld â'u hysgol uwchradd cyn cychwyn ym mis Medi, ac roedd 76% yn dweud eu bod am gael cyfle i ffarwelio â'u hysgol gynradd cyn symud ymlaen i'r ysgol uwchradd.

Roedd yr ymatebion wedi bwydo mewn i benderfyniad y Gweinidog Addysg, Kirsty Williams, i ailagor ysgolion i bawb cyn diwedd tymor yr haf, yn ôl Comisiynydd Plant Cymru - penderfyniad oedd yn amhoblogaidd iawn gyda'r undebau athrawon.

Er ei fod yn dweud bod cyfnod y cyfyngiadau yn ddiflas mae Twm o Gaerdydd wedi mwynhau tynnu lluniau gyda fideos Huw Aaron

Pan ddaeth y cyhoeddiad, dywedodd Dilwyn Roberts Young, Ysgrifennydd Cyffredinol UCAC: "Rydym yn gresynu'n fawr at y ffaith fod y Llywodraeth wedi anwybyddu barn yr undebau mai blynyddoedd 6, 10 a 12 ddylai fod wedi cael blaenoriaeth petai unrhyw ailagor cyn yr haf.

"Mae'r ystyriaethau ymarferol sydd ynghlwm â cheisio sicrhau bod hyd yn oed nifer bychan o ddisgyblion yn dychwelyd cyn yr haf yn eithriadol o gymhleth - heb sôn am geisio sicrhau bod pob disgybl yn cael y cyfle i ddychwelyd."

• LLIF BYW: Covid-19: Y diweddaraf ddydd Llun, 8 Mehefin

• CANLLAW: Rhif R: Beth ydy o a pham ei fod yn bwysig

• AMSERLEN: Llinell amser coronafeirws yng Nghymru

• Y GIG: Sâl? Mae'r GIG 'dal ar agor' er gwaethaf y pandemig

• DYFODOL: Y goleuadau traffig: Beth sydd nesaf i Gymru?

Rhannu grwpiau ysgol

Fel rhan o gynlluniau'r llywodraeth, mae disgwyl i bob ysgol fynd ati'n raddol i rannu grwpiau blwyddyn yn ddosbarthiadau llawer llai, fel bod amser penodol wedi'i neilltuo gydag athrawon ac aelodau eraill y dosbarth. Bydd hyn yn golygu bod plant yn cael amser yn y dosbarth, yn siarad wyneb yn wyneb â'u hathro, er mwyn helpu eu dysgu ar-lein gartref.

"Yn amlwg mae hwn wedi bod yn gyfnod anodd iawn i blant a theuluoedd ar draws y wlad," meddai'r Comisiynydd Plant, Sally Holland.

"Rydyn ni wedi clywed barn oedolion ar y materion sy'n codi o'r pandemig yn gyson, ond tan nawr bu'n drawiadol bod barn plant yn absennol.

• Pryder am effaith mwy o amser sgrîn ar olwg plant

• Sut i helpu plant ymdopi heb ysgol?

"Wrth i'r Llywodraeth symud ymlaen i'r cam nesaf ar gyfer ysgolion, mae'n bwysig iawn bod pryderon plant a phobl ifanc am eu gwaith ysgol yn cael eu lleddfu. Roedd llawer o'r rhai a gwblhaodd yr arolwg am gael mwy o addysgu ar-lein, wyneb yn wyneb."

Yn ôl Sally Holland, mae'r proffesiwn addysg wedi gwneud ymdrech aruthrol i addasu ysgolion er mwyn darparu gofal plant mewn argyfwng a chadw mewn cysylltiad â'r plant.

"Mae'r athrawon hefyd wedi bod yn ddewr iawn yn gweithio mewn hybiau trwy'r argyfwng hwn. Ond mae'n amlwg bod llawer o blant a phobl ifanc eisiau mwy o gefnogaeth gyda'u dysgu gartref."

Mae Ffion yn edrych ymlaen i fynd nôl i'r ysgol cyn yr haf

Un sy'n rhannu'r teimladau yw Ffion Griffiths. Mewn erthygl arbennig i Cymru Fyw mae'n dweud: "Yn bersonol 'dw i'n credu y bydd cyfle i ailgysylltu gydag athrawon yn helpu pobl ifanc ymdopi'n well gyda'r hyn sydd i ddod ym mis Medi am y "normal newydd" ac am y dyfodol."

Ychwanegodd Ffion-Hâf Davies, Aelod Senedd Ieuenctid Cymru dros Gŵyr: "Mae'r holiadur yma wedi bod yn hynod o bwysig i bobl ifanc Cymru er mwyn iddyn nhw allu dweud eu dweud am yr amser digynsail yma.

"Wrth fod yr unig holiadur o'r fath yn y DU, mae wedi pwysleisio'r ymroddiad i ddiogelu hawliau pobl ifanc yma yng Nghymru er bod rhai ffigyrau, fel y nifer o bobl ifanc sy'n teimlo eu bod yn colli allan ar ei addysg, yn peri pryder."