Gerald Davies: Camp Lawn 1971 ac 'asgellwyr arbennig' heddiw
- Cyhoeddwyd
Y penwythnos yma bydd carfan rygbi Cymru'n teithio i Baris i wynebu Ffrainc ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad, gan wybod y bydd buddugoliaeth yn cipio'r Gamp Lawn iddyn nhw. Mae Cymru wedi ennill 12 Camp Lawn hyd yma, gyda'r diweddara'n dod ond dwy flynedd yn ôl.
Mewn cyd-ddigwyddiad, i Baris y teithiodd carfan Cymru dan reolaeth Clive Rowlands ym mis Mawrth 1971 i ennill y Gamp Lawn. Aelod blaenllaw o garfan Cymru 50 mlynedd yn ôl oedd yr asgellwr byd-enwog, Gerald Davies.
"O'n i wedi rhoi'r gore i'r gêm rhyngwladol yn nhymor 1969-70, a gêm gynta'r Pum Gwlad yn 1971 yn erbyn Lloegr oedd fy gêm gyntaf nôl yn y crys coch" meddai Gerald Davies.
"Fe gymerais i seibiant o chwarae'n rhyngwladol gan oedd gen i arholiadau pwysig yng ngholeg Emmanuel, Caergrawnt - o'n i'n gwario gormod o amser i ffwrdd o'r coleg. Ond o'n i'n hapus ofnadwy i ddod nôl i chwarae dros Gymru wrth gwrs."
Cymru 22-6 Lloegr; 16 Ionawr, 1971
Gêm gyntaf ymgyrch 1971 oedd yn erbyn Lloegr ar Barc yr Arfau. Sgoriodd Gerald Davies ddau gais wrth i Gymru ddechrau'r bencampwriaeth gyda buddugoliaeth.
"Dwi ddim yn cofio lot am fanylion y gêm mae rhaid imi gyfadde', ond dwi'n cofio un cais lle roedd 'na symudiad da gan Gymru.
"Roedd y tri-chwarteri yn arbennig ar y pryd, yn enwedig gyda John Dawes yn y canol oedd yn gallu amseru'r bas mor dda i unrhyw un odd ar yr asgell, ac yn wir ges i'r bêl a rhedeg am y llinell."
Gerald yn croesi am un o'i geisiau yn erbyn Lloegr ar Barc yr Arfau, 1971
Yr Alban 18-19 Cymru; 6 Chwefror, 1971
Fel y gêm gyfatebol eleni, roedd taith i'r Hen Ogledd yn un anodd ar ddechrau'r 70au. Ond ennill a wnaeth Cymru unwaith eto, gyda Gerald Davies yn croesi am gais arall.
"Roedd Caeredin yn cael ei alw gan rai 'the graveyard of Welsh hopes' oherwydd roedd hi'n dipyn o her i fynd fyny 'na ac ennill. Roedd tîm da ganddyn nhw ar y pryd gyda chwaraewyr arbennig; Billy Steele ar yr asgell, John Frame yn y canol, Alastair Biggar, Chris Rea, Jock Turner yn faswr arbennig...roedd tîm arbennig gyda nhw.
"Roedd hi'n gêm arbennig iawn gyda dim ond un pwynt ynddi yn y diwedd, ac fe newidiodd y sgôr bedair neu bump gwaith yn ystod y gêm - reit tan y funud olaf nes bod John Taylor yn cicio'r gic 'na i ennill y gêm.
Gerald Davies yn curo amddiffynwr ar yr asgell yn Murrayfield, 1971
"Roedd digon o symudiad gan ni a gan yr Alban, roedden nhw'n hoff iawn o chwarae gêm agored, o feddwl am y cefndir sydd ganddyn nhw efo saith bob ochr ac ymosod drwy'r amser, ond fe gaethon ni'r gorau ohoni ar y diwrnod."
Cymru 23-9 Iwerddon; 13 Mawrth, 1971
"Erbyn hyn roedd hyder mawr o fewn y tîm, roedd y peth yn tyfu o gêm i gêm, a wir oedden ni'n dechrau sefydlu'n hunain fel tîm cryf iawn yng Nghymru."
Sgoriodd Gerald Davies 20 cais dros Gymru rhwng 1966 ac 1978
Sgoriodd Gerald Davies ddau gais arall yn y gêm yma. Roedd wedi tirio bum gwaith yn y dair rownd gyntaf a olygai mai ef oedd prif sgoriwr y bencampwriaeth y flwyddyn honno.
"Fe dderbyniais i bas gan Arthur Lewis y canolwr a nes i sgorio yn y gornel. O'n i'n falch iawn o'r cais hynny - o'n i'n teimlo o hyd bod Arthur yn dal ymlaen i'r bêl ychydig yn rhy hir ac o'n i moen y bêl yn gynharach er mwyn cael rhywfaint o le i symud ond yn wir fe amserodd ei bas yn iawn ac fe ges i'r bêl i groesi yn y gornel.
"Roedd hi'n eitha' clos mae rhaid i mi ddweud, ond erbyn hyn roedd y tîm yn chwarae gyda dipyn o steil."
Ffrainc 5-9 Cymru; 27 Mawrth, 1971
Felly fe deithiodd tîm Cymru i Ffrainc mewn ymgais i ennill y Gamp Lawn. Oedd Gerald yn disgwyl ennill yno?
"Wel na doedden ni ddim yn sicr o gwbl achos roedd tîm cryf 'da Ffrainc ar y pryd."
Gareth Edwards yn ymosod yn erbyn Ffrainc yn Stade de Colombes, 1971
"Roedd croesi i chware ym Mharis yn dipyn o job ar y pryd, ond roedd y gêm ei hun yn gystadleuaeth top notch. Roedd hi'n ddwys, digon o drafod ar y bêl - roedden ni'n fodlon rhedeg ac roedd Ffrainc fodlon rhedeg.
"Roedd y gêm yn un gwerth ei gweld ac roedd hi'n ffordd wych i ni ennill y Gamp Lawn."
Tabl Pencampwriaeth y Pum Gwlad 1971
'Asgellwyr arbennig' heddiw
O edrych ar dîm Cymru heddiw, mae Gerald Davies yn llawn edmygedd o'r gwibwyr ar y ddwy asgell.
"Mae 'na ddau asgellwr arbennig gyda ni yng Nghymru ar y funud. Mae un yn ifanc iawn a newydd ddechre, Rees-Zammit wrth gwrs, a Josh Adams ar yr ochr arall.
"Maen nhw'n codi nghalon i bob tro ma nhw'n chware achos bob tro mae nhw'n cael gafael ar y bêl mae disgwyl i rywbeth ddigwydd, a wir mae e yn digwydd.
Asgellwyr Cymru; Louis Reez-Zammit sy'n cael tymor anhygoel ers ennill ei gap cyntaf yn Hydref 2020, ac Josh Adams sydd wedi cael 16 cais dros Gymru mewn 31 gêm
"Mae'n neis iawn gweld y tîm yn chwarae gyda dipyn o hyder, dipyn o steil iddyn nhw, ac yn datblygu fel tîm fydd yn werth edrych arno - gan chwarae gêm agored a thrafod y bêl yn dda gyda chyflymder. Ac wrth gwrs, maen nhw'n cael eu harwain gan y gŵr arbennig 'na yn yr ail-reng."
'Un o'r goreuon erioed'
Mae Gerald Davies yn ystyried capten presennol Cymru, Alun Wyn Jones, fel un o'r chwaraewyr gorau yn hanes y gêm.
"Mae e, dwi'n credu, yn un o'r goreuon erioed, nid ond yng Nghymru, ond ledled y byd; Awstralia, Seland Newydd neu unrhywle.
"Mae Alun Wyn Jones ar dop ei gêm bob gêm a dydy e byth bron yn ymadael y cae, mae e'n chwarae tan ddiwedd y gêm.
"Dwi byth wedi gweld Alun Wyn Jones yn chwarae pan dydy o ddim ar ei orau, mae'n ddyn arbennig, yn gapten arbennig, ac yn gystadleuwr ac yn arwr i ni yng Nghymru."
Mae Alun Wyn Jones wedi ennill 147 o gapiau dros Gymru ac naw dros y Llewod
"Mae'r tîm hyn yn dechrau ffeindio'i ffordd i fod yn dîm cryf yn y dyfodol, drwy chwarae'r ffordd maen nhw eisiau - gêm agored gyda digon o redeg a thrafod y bêl. Ac mae 'na weledigaeth ganddyn nhw o sut maen nhw am chware'r gêm."
Camp Lawn yn 2021?
Ydy Gerald Davies yn credu bydd Camp Lawn rhif 13 yn dod i Gymru nos Sadwrn?
"Mae tîm Ffrainc yn gryf iawn ac maen nhw'n gallu chwarae gêm gwerth ei gweld hefyd. Mae yna ddau dîm da am wynebu ei gilydd ac mae e am fod yn agos.
"Ond ar ddiwedd y dydd dwi byth yn gwylio Cymru'n chwarae heb feddwl bod nhw am ennill, felly dwi'n meddwl gwnawn ni e."
Hefyd o ddiddordeb: