Penodi Sebastien Boyesen i greu cerflun Cranogwen

Mae gan Sebastien Boyesen, sydd yn byw ac yn gweithio yn Llangrannog, 35 mlynedd o brofiad fel cerflunydd

Mae'r cerflunydd fydd yn creu cofeb i Sarah Jane Rees, a oedd yn cael ei hadnabod wrth ei henw barddol Cranogwen, wedi cael ei benodi.

Sebastien Boyesen o Langrannog sydd wedi ennill y comisiwn, gan ddweud y bydd yn ystyried hyn yn "uchafbwynt" ei yrfa.

Dyma'r trydydd cerflun i gael ei gomisiynu fel rhan o ymgyrch i godi cerfluniau i fenywod Cymreig ledled Cymru.

Un cerflun sydd wedi ei godi hyd yma, a hynny i brifathrawes ddu gyntaf Cymru, Betty Campbell.

Cafodd cerflunydd ifanc hefyd ei dewis i gydweithio gyda Mr Boyesen ar y prosiect, sef Keziah Ferguson o Goleg Sir Gâr.

• Merched Mawreddog: Cranogwen

• Dadorchuddio cerflun i brifathrawes ddu gynta' Cymru

• 'Cyfle i gydnabod Hen Wlad ein Mamau'

Bydd cerflun Cranogwen yn cael ei osod yn Llangrannog, gyferbyn â lle y cafodd ei chladdu.

Fel arloeswr mewn sawl maes, fe wnaeth Cranogwen oresgyn y cyfyngiadau ar fywydau menywod ar ddiwedd y 19eg a dechrau'r 20fed ganrif.

Mae Cranogwen yn enwog fel bardd a newyddiadurwr, er iddi arloesi yn gyntaf fel morwraig - gan hwylio ar longau cargo rhwng Cymru a Ffrainc.

'Anrhydedd a braint'

Mae Mr Boyesen yn byw ac yn gweithio yn Llangrannog, ac mae ganddo 35 mlynedd o brofiad fel cerflunydd.

Mae sawl darn o'i gelf cyhoeddus wedi eu codi ar hyd y DU, ac fe greodd gerflun o Sant Carannog sydd wedi ei leoli yn Llangrannog.

Keziah Ferguson a Sebastien Boyesen gyda cherflun Mr Boyesen o Sant Carannog

Dyma'r trydydd cerflun i gael ei gomisiynu fel rhan o ymgyrch Merched Mawreddog Cymru.

Dywedodd Mr Boyesen bod y newyddion "yn anrhydedd ac yn fraint".

"Gobeithio y gallaf ad-dalu'r ymddiriedaeth a roddwyd ynof trwy greu gwaddol rhyfeddol i'r pentref a'r gymuned ehangach sy'n dathlu cyflawniadau menyw ysbrydoledig o Gymru."

Ychwanegodd ei fod yn edrych ymlaen at gydweithio gyda Ms Ferguson ar y gwaith, a fydd yn ymuno â'r prosiect wedi iddi raddio o Goleg Sir Gâr.

Teulu Betty Campbell gyda'i cherflun yng Nghaerdydd

Fe wnaeth Merched Mawreddog Cymru ffurfio partneriaeth gyda Lisa Evans, Cyfarwyddwr Rhaglen y radd anrhydedd mewn Cerflunio yn Ysgol Gelf Caerfyrddin, Coleg Sir Gâr, i benodi cerflunydd ifanc, benywaidd i'r prosiect.

Pwrpas hyn yw i gydnabod gwaith Cranogwen i annog talentau menywod eraill.

"Mae'n anrhydedd i fod yn rhan o'r prosiect yma a chael y cyfle i ddathlu gwaddol Cranogwen," meddai Ms Ferguson.

"Ar ôl cael croeso cynnes yn Llangrannog, rwyf yn hynod o gyffrous i ddechrau gweithio gyda Seb a'r tîm."

Dywedodd Helen Molyneux o Ferched Mawreddog Cymru: "Roedd Cranogwen yn fenyw ysbrydoledig ac ymledodd ei henw da a'i dylanwad nid yn unig ledled Cymru ond yn rhyngwladol, ar adeg pan yn anaml y byddai llawer o ferched yn gadael eu pentrefi genedigol."

Bydd cerflun o Elaine Morgan, y damcaniaethwr a dramodydd, yn cael ei ddadorchuddio yn Aberpennar yn yr hydref.

Elizabeth Andrews ac Arglwyddes Rhondda sydd yn cwblhau'r rhestr o fenywod Cymreig fydd yn cael eu hanrhydeddu.