'Plannu coed Covid y llywodraeth yn bygwth cefn gwlad'

Mae cynllun i greu coedlan i cynnig lle i deuluoedd gofio am eu hanwyliaid yn Sir Gâr wedi ei feirniadu gan y sector amaeth

Mae gwrthwynebiad chwyrn yn Sir Gâr i gynllun Llywodraeth Cymru i blannu coedwig newydd i gofio'r rheiny fu farw gyda Covid-19.

Ar y cyd gyda Chyfoeth Naturiol Cymru, bwriad y llywodraeth yw plannu o leiaf 60,000 o goed ar safle 94 hectar maen nhw wedi ei brynu ar lan Afon Tywi ger pentref Llangadog.

Maen nhw hefyd wedi cadarnhau y bydd y coed yn cyfrannu at eu targed o greu 43,000 hectar o goetir newydd yng Nghymru erbyn 2030.

Ond, mewn cyfweliad â Newyddion S4C, mae pryderon wedi eu codi am y cynllun i ddefnyddio darn o dir amaethyddol i blannu'r coed.

Dywedodd Llywodraeth Cymru y bydd yn cynnal ymgynghoriad gyda phobl leol ac y bydd ffermwyr "yn ganolog" i benderfyniadau wrth geisio cyrraedd eu targedau erbyn 2030.

Yn ôl Hefin Jones o undeb NFU Cymru, mae angen ail-ystyried lleoliad y goedwig

Dywedodd is-gadeirydd undeb amaethyddol NFU Cymru Sir Gaerfyrddin, bod angen cwestiynu cynllun y llywodraeth i leoli'r coetir ar dir amaethyddol.

Dywedodd Hefin Jones: "Ry'n ni wrth gwrs yn cydymdeimlo yn ddwys ag unrhyw deulu sydd wedi colli anwyliaid yn ystod y pandemig, ond yn y cyd-destun ehangach, mae 'na gwestiwn teg i'w ofyn am y ffordd mae Llywodraeth Cymru wedi ymdrin â'r mater yma.

"Mae yn syndod ac yn bryder yn y sector amaeth bod Llywodraeth Cymru eu hunain yn cymryd tir sy'n gynhyrchiol, y tir sydd gyda'r gorau yn Sir Gaerfyrddin os nad yng Nghymru o ran capasiti cynhyrchu bwyd, ac yn plannu coed arno fe pan fod 'na safleoedd eraill efallai fyddai'n rhoi mwy o gyfle i bobl fynd i gofio, ac yn gwneud defnydd o dir sy'n llai cynhyrchiol."

Ychwanegodd y dylid ail-ystyried lleoliad y goedwig.

"Dyw Llangadog ddim y lle mwyaf canolog a dwi'n credu fod 'na gyfle tasai Llywodraeth Cymru yn edrych ar hyn 'to i ddefnyddio safleoedd, tir sydd falle ddim mor gynhyrchiol, sy'n nes at fannau poblog, a hynny wedyn yn rhoi cyfle sy'n fwy hygyrch i bobl fynd i gofio ac i fyfyrio."

Er y pryder am gwmnïau mawr o Loegr yn plannu coed yng Nghymru, mae'r bygythiad yn "nes at adref" yn ôl Rachel Evans

Mae plannu coed ar dir amaethyddol wedi bod yn bwnc llosg yn ddiweddar, gyda sawl fferm yn y gorllewin wedi eu prynu gan gwmnïau mawrion gyda'r nod o blannu coed i gydbwyso eu hallyriadau carbon.

• 'Buddsoddwyr yn targedu tir amaeth Cymru'

• Gallai cwmnïau mawr sy'n plannu coed 'ddifrodi' natur

Yn ôl Rachel Evans, sydd yn byw yn Llangadog ac yn gyfarwyddwr ar y Gynghrair Cefn Gwlad yng Nghymru, mae bygythiadau yn wynebu cymunedau cefn gwlad o Lundain ac o Gaerdydd.

"Er bod pobl yn yr ardal hyn wedi bod yn ofni bygythiad cwmnïau mawr yn Llundain yn prynu ffermydd yng Nghymru i offseto carbon emissions, mae'n flin gyda fi ddweud bod y bygythiad nawr yn lot agosach at adref...

"Mae'r bygythiad yn eistedd gyda Llywodraeth Cymru - y rhai sydd yn creu polisi amaeth yng Nghymru - os y'n nhw'n benderfynol i fynd ymlaen â'r cynllun hyn i blannu coed ar dir amaethyddol."

'Angen newid defnydd tir'

Mewn datganiad, dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru mai'r "uchelgais" ar gyfer y coetir coffa yw "datblygu ardal fyw i'r gymuned gyfan ei fwynhau".

Dywedodd: "Mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi canolbwyntio ar barseli o dir, yn agos at neu ar gyrion Ystâd Goed Llywodraeth Cymru, gan geisio osgoi tir o werth amaethyddol lle bo hynny'n bosibl.

"Er mwyn creu 43,000 hectar o goetir newydd erbyn 2030, bydd angen rhywfaint o newid defnydd tir o amaethyddiaeth i goetir. Rydym am i ffermwyr fod yn ganolog i hyn, ond bydd y coetiroedd coffa yn cael eu creu ar gyfer cymunedau lleol mewn ymgynghoriad â chymunedau lleol."

Nododd y llefarydd y bydd y safle yn un o dri ar draws Cymru, a'i fod wedi ei ddewis gan y gellir sicrhau mynediad hawdd o'r brif ffordd a gorsafoedd trên cyfagos.

Roedd y datganiad hefyd yn nodi bod y safle hefyd yn wastad ac felly'n cynnig cyfle i greu llwybrau hygyrch.