Arian ychwanegol i'r Urdd sy'n dal i deimlo effaith Covid

Mae Llywodraeth Cymru eisoes wedi cyhoeddi cyllid i'r Urdd er mwyn rhoi mynediad am ddim i'r Eisteddfod eleni

Fe fydd yr Urdd yn derbyn arian ychwanegol gan y llywodraeth ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf, wrth i'r mudiad barhau i deimlo effaith y pandemig.

Dywedodd yr Urdd wrth BBC Cymru Fyw ei fod wedi llwyddo i beidio "bod yn rhy ddibynnol ar gyllid cyhoeddus" ar hyd y blynyddoedd, ond bod y pandemig wedi arwain at "golled incwm sylweddol".

Ar Ddydd Gŵyl Dewi, fe gyhoeddodd Llywodraeth Cymru £1.2m yn ychwanegol i'r mudiad ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf.

Mae hyn ar ben y £527,000 gan y llywodraeth i sicrhau mynediad i Eisteddfod yr Urdd eleni a'r £1.3m ychwanegol i helpu'r mudiad ieuenctid greu 60 o swyddi newydd.

Dywedodd yr Urdd ei fod yn ddiolchgar i'r llywodraeth am y gefnogaeth.

'Colled incwm sylweddol'

Dywedodd yr Urdd yn 2020 ei fod wedi colli bron i hanner ei staff oherwydd y pandemig.

Gofynnodd BBC Cymru Fyw pryd mae'r Urdd yn rhagweld y bydd ei incwm yn codi'n ddigonol fel na fydd angen dibynnu ar arian y llywodraeth - ond doedd y mudiad ddim am wneud sylw.

Eisteddfod yr Urdd Caerdydd a'r Fro 2019 - yr eisteddfod olaf cyn i'r pandemig daro

Wrth ymateb i'r arian ychwanegol ddydd Mawrth, fe ddywedodd llefarydd ar ran y mudiad nad oedd yn rhaid dibynnu'n ormodol ar arian cyhoeddus cyn y pandemig, ond bod y sefyllfa wedi newid.

"Ers blynyddoedd, mae'r Urdd wedi ymdrechu a llwyddo i gynhyrchu ei incwm ei hun, heb fod yn rhy ddibynnol ar gyllid cyhoeddus, a cyn Covid-19 roedd ein model busnes yn gryf.

"Ond o ganlyniad i'r pandemig, bu'n rhaid cau ein gwersylloedd i breswylwyr, a daeth ein gweithgareddau cymunedol, chwaraeon a chelfyddydol arferol i stop, a arweiniodd at golled incwm sylweddol," ychwanegodd.

• Mynediad i Eisteddfod yr Urdd Sir Ddinbych am ddim

• £1.3m ychwanegol i'r Urdd i'w helpu 'i ailadeiladu'

Dywedodd y llefarydd bod y mudiad yn "hynod ddiolchgar i'r llywodraeth am eu cefnogaeth" ac am "helpu'r mudiad i ddechrau ar y gwaith ail-adeiladu ar ôl cyfnod hynod anodd yn sgil Covid".

Dywedodd y bydd y gefnogaeth ariannol ychwanegol yn galluogi'r Urdd i barhau i gynnal gweithgareddau ar gyfer plant a phobl ifanc Cymru yn dilyn effaith Covid-19 ar y sefydliad.

Dywedodd Gweinidog y Gymraeg ac Addysg, Jeremy Miles, ei bod yn bwysig creu cyfleoedd i ddefnyddio'r Gymraeg tu allan i'r ystafell ddosbarth

Yn ôl Gweinidog y Gymraeg ac Addysg, Jeremy Miles, bydd y cyllid ychwanegol yn "cefnogi rhwydwaith o swyddogion datblygu yn yr Urdd ledled Cymru" ac yn ehangu cynllun prentisiaethau'r Urdd mewn ardaloedd difreintiedig.

"Mae creu cyfleoedd i ddefnyddio'r Gymraeg y tu allan i'r ystafell ddosbarth yn bwysig hefyd, boed hynny'n cystadlu yn gelfyddydol neu mewn chwaraeon, neu ymweld â'r Eisteddfod," ychwanegodd.

"Rwy'n falch, felly, o roi cymorth i'r Urdd dros y flwyddyn nesaf er mwyn iddynt allu parhau â'r gwaith arbennig o agor drysau a rhoi cyfleoedd gwych i bobl ifanc.

"Bydd yr holl weithgareddau hyn yn helpu i ni gyrraedd y nod o gael miliwn o siaradwyr Cymraeg a dyblu'r defnydd dyddiol o'r Gymraeg erbyn 2050."

Bydd 900 o leoedd ychwanegol yn cael eu creu o fewn addysg Gymaeg, a 300 mewn canolfannau trochi

Yn ogystal â'r arian ychwanegol i'r Urdd, fe gyhoeddodd y gweinidog enwau 11 prosiect ar hyd Cymru fel y cam nesaf i gynlluniau iaith Gymraeg.

Wrth siarad ar Dros Frecwast ddydd Mawrth, dywedodd y bydd tua 900 o leoedd yn cael eu creu mewn ysgolion ledled Cymru a thua 300 mewn canolfannau trochi.

Cafodd y gronfa gwerth £30m ei chyhoeddi llynedd.

Ysgolion yw mwyafrif y prosiectau, gyda'r arian yn mynd i naw ardal yng Nghymru.

Pa ysgolion a phrosiectau sy'n elwa o'r arian?

Bydd Ysgol I D Hooson, Wrecsam yn derbyn £6.3m, Ysgol Gymraeg Aberystwyth, Ceredigion yn cael £5.7m ac Ysgol y Strade, Llanelli yn derbyn £4.4m i ehangu lleoedd eu canolfan trochi a chynyddu capasiti'r disgyblion i 1,500.

Mae disgwyl i ysgol gynradd cyfrwng Cymraeg newydd gael ei sefydlu i dros 200 o ddisgyblion ym Mwcle, Sir y Fflint - a £5.6m o'r gronfa yn cael ei gyfrannu tuag at hynny.

Bydd ysgol gynradd egin ar gyfer Porthcawl, Pen-y-bont ar Ogwr yn derbyn £3.25m ac Ysgol Caer Elen, Sir Benfro yn cael £2.5m.

Bydd swm o £1.875m yn mynd tuag at gynyddu capasiti ysgolion yng Ngwynedd o fewn "ardaloedd o arwyddocâd ieithyddol" - sef Llanllechid, Penygroes a Chwilog. Bydd £1.15m yn mynd tuag at Ganolfannau Iaith yng Ngwynedd hefyd.

Bydd Ysgol y Creuddyn, Conwy, yn derbyn £914,000, Ysgol Gymraeg Bro Ogwr, Pen-y-bont ar Ogwr yn cael £270,000 ac Ysgol Bro Edern, Caerdydd yn derbyn £100,000.