Dinas Diwylliant 2025: Sut mae Coventry wedi elwa?

Carnifal, ceir, celf, cerddoriaeth - wrth gamu i lwyfan Dinas Diwylliant y DU, mae Coventry wedi tynnu ar sawl agwedd o be' mae byw yno yn ei olygu.

Mae'r statws - oedd ar gyfer 2021, ond a gafodd ei ymestyn i 2022 yn sgil y pandemig - wedi galluogi'r ddinas i ddenu digwyddiadau mawr fel cyhoeddiad y Turner Prize a Phenwythnos Mawr y BBC.

Ond mae 'na amheuon ynghylch cyrhaeddiad yr holl ddigwyddiadau gafodd ei drefnu yn ystod y flwyddyn, sy'n dod i ben ddiwedd Mai.

Ar yr un diwrnod - dydd Mawrth - bydd Dinas Diwylliant 2025 yn cael ei chyhoeddi, gyda Wrecsam ymhlith y pedair ardal sydd yn y ras.

Mae'r statws wedi galluogi Coventry i ddenu digwyddiadau mawr

Mae'r awdurdodau gan gynnwys Llywodraeth y DU yn pwysleisio buddiannau'r fenter a'r buddsoddiad swmpus mae'n ei ddenu.

Yn achos Coventry, £172m ydy'r ffigwr, ochr yn ochr â £500m yn ychwanegol mewn gwaith adnewyddu ers y cyhoeddiad mai dyma'r ddinas fuddugol.

Ac mae'r arian yn gwneud gwahaniaeth, yn ôl y rheiny sy'n gweithio gyda chymunedau difreintiedig y cylch.

'Partneriaeth anhygoel'

Nod y Positive Youth Foundation ydy rhoi hwb i hyder ac uchelgais pobl ifanc o faestrefi tlawd fel Hillfields.

"Mae'r Ddinas Diwylliant wedi bod yn bartneriaeth anhygoel," meddai Larna Andrews o'r fenter, fu'n helpu cerddorion o'r ardal i drefnu gŵyl eu hunain dan yr enw CVX.

Larna Andrews: 'Galluogi ni i gael mynediad a fwy o adnoddau'

"Un agwedd ydy'r arian ychwanegol i brosiectau oedd ganddon ni'n barod, ac mae wedi ein galluogi ni i gael mynediad a fwy o adnoddau.

"Un peth arall 'dan ni wedi ei ddysgu ydy bod llawer o sefydliadau yn Coventry yn gwneud yr un gwaith, ond bod 'na ddiffyg cydlynu neu gyfathrebu rhwng pawb. Felly mae o wedi gwneud i ni feddwl go iawn am sut y gallwn weithio gyda'n gilydd er budd pobl ifanc."

Mae'r flwyddyn ddiwethaf wedi bod o fudd hefyd i griw bach o gantorion sy'n cynnal Cymreictod yn y ddinas.

Fe berfformiodd Côr Cymraeg Coventry ddwywaith mewn digwyddiadau Dinas Diwylliant ac maen nhw wedi derbyn grant bach i dalu am wisgoedd a hyfforddiant.

Côr Cymraeg Coventry, gydag Andy Jones yn y canol

"Mae o wedi helpu pobl i werthfawrogi diwylliant Coventry ac mae'n dod â phobl at ei gilydd," meddai Andy Jones, aelod o'r côr sydd wedi ei eni a'i fagu yn y ddinas.

"Dach chi'n gweld neu wrando ar bethau fasech chi ddim wedi eu gweld heb y City of Culture."

'Anodd iawn i ddysgu be' sy'n mynd ymlaen'

Yn ôl arbenigwr byd ar ddinasoedd diwylliant, y risg fwyaf i'r prosiectau enfawr yma ydy bod y trefnwyr ddim yn ystyried beth fydd y gwaddol o'r cychwyn cyntaf.

Mae peidio gwneud hynny yn gallu "hau drwgdybiaeth" yn ôl yr Athro Franco Bianchini o'r Centre for Cultural Value ym Mhrifysgol Leeds.

Enghraifft o gelf stryd Coventry

Yn ei farn o, mae Coventry wedi rhoi llawer mwy o sylw i brosiectau cymunedol na dinasoedd diwylliant y gorffennol - ond mae sawl un o gymuned Gymraeg y ddinas yn teimlo'n bell iawn o'r holl weithgarwch.

"Mae 'di bod yn anodd iawn i ddysgu be' sy'n mynd ymlaen," meddai Wyn Mitchell, un o'r Cymry sy'n cwrdd i roi'r byd yn ei le bob hyn a hyn mewn capel yn ardal Earlsdon.

"Fi'n credu'r un peth â Wyn," meddai Pam Vernon, un arall o'r criw. "Roedd e'n anodd iawn i wybod beth oedd yn mynd 'mlaen.

"Fi'n credu mae'r adeiladau a'r orsaf newydd a phethe' fel 'ny yn dda, ond o'n i ddim yn gwybod beth oedd yn mynd 'mlaen."

Ond mae eraill yn credu bod y ddinas wedi elwa.

Bethan Hensman, Ann Thomas a Pam Vernon

"Dwi meddwl [ei fod wedi bod o fudd] i'r ieuenctid, a dwi'n gobeithio eu bod nhw wedi cael gwaith allan o'r City of Culture 'ma," meddai Ann Thomas, sy'n byw yn y ddinas ers y 1970au.

"Dwi'n meddwl bod canol y dref wedi gwella, mae'n edrych yn fwy neis rŵan… ac yn dod â phobl yn ôl mewn i Coventry - mae pobl yn mynd i Birmingham."

Dywedodd y byddai'n falch o weld Wrecsam yn cipio'r statws ar gyfer 2025, gan fod ei mam yn dod o'r ddinas honno.

Teimlad tebyg oedd gan Bethan Hensman, sydd â chysylltiad teuluol â phentre Mwynglawdd ger Coedpoeth.

Canol dinas Coventry wedi'i addurno i nodi'i statws

"Gobeithio y bydden nhw'n medru dangos mwy am gymunedau pyllau glo o amgylch," meddai. A beth am yr effaith ar Coventry?

"Dwi'n meddwl bod mwy o bobl yn mynd allan i gymryd rhan mewn pethau ar ôl y City of Culture, ond dim gymaint ag oeddwn i'n ei obeithio."

'Ysbryd a balchder y ddinas'

Os mai yng ngwaddol y prosiect mae mesur llwyddiant Dinas Diwylliant, yna bydd rhaid aros am rai blynyddoedd i weld y gwir effaith ar Coventry.

Mae Ms Andrews yn dweud bod ei helusen hi, y Positive Youth Foundation, mewn lle gwell yn sgil buddsoddiad y flwyddyn ddiwethaf.

Yn ôl un o arall o Gymry'r cylch, mae 'na newid yn y ffordd mae Coventry'n gweld ei hun, hefyd.

Dr Siân Foster: 'Cymunedau yn dod at ei gilydd'

"Mae 'na ddigwyddiadau wedi bod gyda phobl adnabyddus o Coventry yn dod yn ôl i ble gafon nhw eu geni," meddai Dr Siân Foster.

"Ac mae hwnna wedi cyfrannu'n dda i'r teimlad yma o ysbryd a balchder y ddinas.

"Y peth arall rydw i wedi ei weld ydy cymunedau yn dod at ei gilydd, a dwi'n meddwl bod hwnna am barhau."