Trelái: Heddlu 'hanner milltir i ffwrdd' adeg gwrthdrawiad angheuol

Bu Dirprwy Brif Gwnstabl Heddlu'r De, Rachel Bacon yn siarad mewn cynhadledd i'r wasg brynhawn Mercher

Roedd yr heddlu yn teithio ar ffordd wahanol pan gafodd dau ffrind gorau eu lladd mewn gwrthdrawiad, yn ôl uwch swyddog.

Bu farw Kyrees Sullivan, 16, a Harvey Evans, 15, ar Ffordd Snowden yn ardal Trelái, Caerdydd nos Lun.

Ond mae Heddlu'r De wedi cydnabod eu bod wedi bod yn dilyn y ddau fachgen am gyfnod cyn y gwrthdrawiad.

Fe arweiniodd y digwyddiad at anhrefn yn yr ardal, gydag anafiadau i swyddogion yr heddlu.

Dywedodd y llu fod pedwar person wedi eu harestio ar y noson - dau fachgen 15 oed o Drelái a Llanrhymni, merch 16 oed o'r Rhath, a bachgen 16 oed o Drelái.

Ddydd Iau cafodd pum person arall eu harestio ar amheuaeth o reiat - dau fachgen 16 ac 17 oed yn Nhrelái, dau ddyn 18 a 29 oed yn Nhrelái, ac un dyn 21 oed yn Nhremorfa.

Ymchwiliad yn parhau

Brynhawn Mercher, dywedodd Dirprwy Brif Gwnstabl Heddlu'r De fod cerbyd yr heddlu ar Grand Avenue ar adeg y gwrthdrawiad am 18:02.

Yn siarad mewn cynhadledd i'r wasg, ychwanegodd Rachel Bacon nad oedd unrhyw gerbydau eraill yn rhan o'r digwyddiad.

Ond fe wrthododd ateb cwestiwn gan newyddiadurwr a ofynnodd pam roedd yr heddlu'n dilyn y ddau lanc yn gynharach.

Mae'r heddlu bellach wedi cyfaddef eu bod wedi dilyn y bechgyn am gyfnod, a hynny ar ôl i Gomisiynydd Heddlu De Cymru wadu bod unrhyw gyswllt rhwng y bechgyn a'r heddlu cyn y digwyddiad.

Mae Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu (IOPC) yn cynnal ymchwiliad annibynnol i amgylchiadau'r gwrthdrawiad.

Nos Lun, 22 Mai: Amserlen mewn fideos

'Hanner milltir i ffwrdd'

Gan gyfeirio at linell amser o'r digwyddiadau, dywedodd Ms Bacon fod y gwrthdrawiad wedi digwydd hanner milltir i ffwrdd o unrhyw gerbyd heddlu.

"Doedd dim cerbyd heddlu ar Ffordd Snowden ar adeg y gwrthdrawiad ac nid ydym yn credu fod unrhyw gerbydau eraill yn rhan o'r digwyddiad," meddai.

"Rwyf eisiau bod mor dryloyw ac agored ag y gallaf gyda chymunedau Trelái fel eu bod yn deall beth sydd wedi digwydd."

Yn sgil yr anhrefn a ddilynodd, ychwanegodd eu bod yn apelio am unrhyw wybodaeth neu dystiolaeth fideo gan aelodau o'r cyhoedd.

"Ni all unrhyw beth esgusodi lefel y trais ac anhrefn. Cafodd eiddo ei ddifrodi ac roedd pobl yn ofnus yn eu cartrefi eu hunain," ychwanegodd Ms Bacon.

"Ein ffocws nawr yw ymchwilio'n llawn i amgylchiadau'r gwrthdrawiad a'r golygfeydd erchyll a ddilynodd."

Yn gynharach roedd Comisiynydd Heddlu De Cymru wedi mynnu nad oedd y ddau fachgen yn cael eu hymlid (chase) gan y llu ar y pryd.

Roedd y comisiynydd Alun Michael wedi dweud yn wreiddiol nad oedd unrhyw gyswllt rhwng y bechgyn a'r heddlu cyn y digwyddiad.

Bu farw Kyrees Sullivan, 16, a Harvey Evans, 15, yn y gwrthdrawiad ar Ffordd Snowden nos Lun

Yn siarad ar Dros Frecwast fore Mercher, mewn ymateb i gwestiwn a oedd ei sylw y bore cynt yn anghywir, dywedodd Mr Michael: "Na.

"Ddaru ffeithiau newydd ddod allan am y ffaith bod, ychydig cyn y ddamwain, ar stryd arall, oedd 'na gar heddlu yn mynd tu ôl i feic gyda bechgyn arno fo," meddai.

"Mae hwnna wedi cael ei referrio i'r IOPC, sydd y peth iawn i'w wneud.

"Mae'n bwysig iawn i edrych i'r holl ffeithiau, ond mae'r ffaith yn dal i fod, fel dwi'n deall, fod 'na ddim car na fan yr heddlu yn mynd ar ôl y bechgyn pan ddaru'r ddamwain ddigwydd."

Roedd Harvey Evans a Kyrees Sullivan yn ffrindiau gorau ers peth amser, medd ffrind i'r teulu

Mae Aelod Seneddol Llafur wedi cwestiynnu ai Comisiynydd Heddlu a Throsedd De Cymru oedd y "person cywir" i fod yn cysylltu gyda'r cyhoedd wedi'r anhrefn.

Dywedodd Kevin Brennan wrth bodlediad Walescast y BBC ei fod yn "siwr" fod Mr Michael wedi rhoi gwybodaeth mor gywir â phosib.

"Rwy'n credu ei bod yn gall i ni adlewyrchu ar sut y dylid delio gyda digwyddiadau fel hyn, a sut y dylid delio gyda'r cyfathrebu," meddai AS Gorllewin Caerdydd.

"Mae'n gwestiwn da - ai'r comisiynydd heddlu a throsedd yw'r person cywir yn yr amgylchiadau yma i fod yn cyfathrebu'n effeithiol gyda'r cyhoedd?"

Ychwanegodd yr aelod Plaid Cymru yn y Senedd, Heledd Fychan: "Mae comisiynwyr heddlu a throsedd yn cal eu hethol gan y cyhoedd i fod yn lais y bobl.

"Un o brif nodau Mr Michael ydy 'dal yr heddlu i gyfrif'.

"Mae'n ymddangos fod Alun Michael wedi ymddwyn fel llefarydd i Heddlu De Cymru yn hytrach na'r gymuned, ac rwy'n credu ei fod angen egluro pam fod hynny, a sicrhau fod y ffeithiau yn cael eu sefydlu yn annibynnol cyn gwneud datganiadau cyhoeddus."

Mae swyddfa Mr Michael wedi cael cais am ymateb i'r sylwadau.

Mae Heddlu'r De wedi dechrau ar eu hymchwiliad i'r hyn ddigwyddodd nos Lun

Amser cinio ddydd Mercher fe gadarnhaodd yr IOPC y byddan nhw'n cynnal ymchwiliad annibynnol i'r digwyddiad a arweiniodd at farwolaethau'r bechgyn.

"Byddwn yn ymchwilio i unrhyw gyswllt rhwng yr heddlu a'r bechgyn wedi i CCTV ddod i'r amlwg sydd i weld yn dangos cerbyd heddlu yn dilyn beic cyn y digwyddiad," meddai eu datganiad.

Ychwanegodd cyfarwyddwr yr IOPC, David Ford: "Mae'r digwyddiad yma a'r hyn a ddilynodd wedi, yn ddealladwy, denu diddordeb a phryder sylweddol gan y cyhoedd.

"Mae'n bwysig ein bod yn ymchwilio i'r mater yn annibynnol ac yn drylwyr er mwyn sefydlu'r ffeithiau a'r amgylchiadau o beth yn union ddigwyddodd ddydd Llun."

Dywedodd Cyngor Caerdydd fod 14 aelod o staff a 10 cerbyd wedi bod yn rhan o'r gwaith glanhau ddydd Mawrth wedi'r anhrefn y noson gynt.

Cafodd tri o gerbydau eu llosgi, ac maen nhw'n amcangyfrif mai £19,500 fydd y gost o drwsio'r ffordd a'r palmant.

Fe gafodd golau stryd hefyd ei losgi, ac maen nhw'n amcangyfrif y bydd yn costio £2,000-3,000 i drwsio hwnnw.