Gwynedd: Premiwm treth ail gartrefi yn creu niwed 'parhaol'

Yn ôl y grŵp tu ôl i'r ddeiseb mae'r premiwm ar y dreth yn cael effaith negyddol ar dwristiaeth yn yr ardal

Mae deiseb yn galw am gael gwared â phremiwm treth cyngor ar ail gartrefi wedi cael ei chyflwyno i Gyngor Gwynedd.

Ers mis Ebrill mae'r awdurdod lleol wedi bod yn codi premiwm o 150% ar dreth cyngor ail gartrefi.

Ond yn ôl y grŵp a gyflwynodd y ddeiseb, sydd â 3,600 o lofnodion, mae'r dreth eisoes yn niweidio'r economi.

Mae Cyngor Gwynedd yn pwysleisio mai "nid ar chwarae bach y daethpwyd i'r penderfyniad", ond mai nod y premiwm yw "cynyddu'r cyfleoedd sydd ar gael i bobl leol fyw yn eu cymunedau".

• Angen caniatâd cynllunio i droi tŷ yn ail gartref?

Cafodd y ddeiseb ei chyflwyno fore Mercher gan Paul Gill, sy'n berchen ail gartref yn ardal Abersoch.

Mae'n dweud ei fod yn cynrychioli grŵp "anffurfiol" o 477 o aelodau, sy'n cynnwys perchnogion ail gartrefi a busnesau lleol fel siopau, tafarndai ac atyniadau i ymwelwyr.

Dywedodd Mr Gill: "Bydd y premiwm treth cyngor yn niweidio economi Gwynedd yn barhaol. Twristiaeth ydy prif yrrwr yr economi yng Ngwynedd.

Yn ôl Paul Gill mae'r dreth yn "effeithio ar aelodau tlotaf y gymuned"

"Mae'n iawn i gyflwyno mesurau i gynyddu'r tai fforddiadwy. Ond dydy tŷ ddim yn fforddiadwy os ydy'r perchennog yn cael ei wneud yn ddi-waith.

"Bydd hyn yn effeithio ar aelodau tlotaf y gymuned."

Premiwm hyd at 300%

Mae Llywodraeth Cymru wedi rhoi'r grym i awdurdodau lleol godi premiwm o hyd at 300% ar ail gartrefi o fis Ebrill 2023.

Mis Rhagfyr 2022, fe bleidleisiodd Cyngor Gwynedd o blaid codi'r premiwm o 100% i 150%.

Mae'n golygu, er enghraifft, bod trigolion yn talu £1,000 am brif gartref tra bod perchennog tŷ o'r un fath sy'n ail gartref yn talu £2,500.

Fel mewn siroedd eraill yng Nghymru, roedd perchnogion ail gartrefi yng Ngwynedd wedi bod yn talu premiwm o 100% - neu ddwbl - treth cyngor ers Ebrill 2021.

Mae'r cynnydd yn rhan o ymgais i helpu pobl brynu cartrefi yn yr ardaloedd ble cawsant eu magu.

Ond yn ôl Paul Gill, nid oherwydd perchnogion ail gartrefi y mae pobl leol yn cael trafferth prynu tai.

Mae'n dweud nad ydy pobl leol yn medru fforddio prynu cartrefi am nad ydy Cyngor Gwynedd wedi sicrhau stoc o dai fforddiadwy ers degawdau.

Yn Abersoch y mae'r nifer uchaf o ail gartrefi drwy Wynedd

Mewn ymateb fe ddywedodd llefarydd ar ran Cyngor Gwynedd: "Fel cyngor, rydym yn pwysleisio na nid ar chwarae bach y daethpwyd i'r penderfyniad yma - cynhaliwyd ymgynghoriad o flaen llaw a rhoddwyd ystyriaeth lawn i'r holl adborth a dderbyniwyd.

"Trafodwyd effaith y newid yn fanwl ar lawr y siambr ac mae'r cyngor wedi ymrwymo i fonitro effeithiau'r cynnydd yn y premiwm treth cyngor yn ofalus.

"Ers 2018, mae incwm o'r premiwm (hyd at 100%) wedi'i glustnodi ar gyfer ariannu Cynllun Gweithredu Tai'r Cyngor, sydd â'r nod o gynyddu'r cyfleoedd sydd ar gael i bobl leol fyw yn eu cymunedau, gan gynnwys adeiladu tai fforddiadwy newydd.

"Mae arian ychwanegol a godwyd gan y cynnydd o 100% i 150% wedi ei glustnodi ar gyfer mynd i'r afael â'r argyfwng digartrefedd, wrth i Wynedd weld cynnydd o 47% yn ffigyrau digartrefedd rhwng 2018/19 a 2021/2022."