Darn o wallt 200 oed Nelson ar werth mewn ocsiwn ar Ynys Môn

Fe fydd eitem anghyffredin iawn yn mynd ar werth gan arwerthwyr yn Ngaerwen ar Ynys Môn ddydd Iau - darn o wallt yr Arglwydd Nelson.

Fe gafodd y darn ei roi i gwmni Morgan Evans ynghyd â llythyr ategol o 1911 yn honni bod y gwallt yn ddilys.

Roedd Nelson yn gadlywydd llyngesol ac yn enwog am ei fuddugoliaethau yn erbyn y Ffrancwyr yn ystod Rhyfeloedd Napoleon.

Yn ôl un o gyfarwyddwyr cwmni Morgan Evans, Simon Bower, mae'r eitemau hyn "ymhlith yr eitemau mwyaf anghyffredin 'da ni wedi eu cael".

Fe ddywedodd Simon Bower, sydd hefyd yn wyneb cyfarwydd ar raglen BBC The Bidding Room, wrth raglen Dros Frecwast ar Radio Cymru:

"Dydy o'm yn fath o beth 'dan ni'n ei weld bob dydd ar Sir Fôn!

"Does dim llawer o bethau fel hyn yn troi fyny. Mae meddwl eich bod yn gafael rhywbeth sy'n 250 oed, mae'n unigryw iawn."

Wrth egluro sut y gallan nhw fod yn sicr bod yr eitem yn wir, dywedodd Mr Bower bod llythyr o 1911 gan athro prifysgol o'r Alban yn dod gyda'r cudyn.

"Yn y llythyr, mae o'n sôn am y pisiyn o wallt yma ac yn cyfeirio at y bocs sy'n dal y pisiyn o wallt. Ac yn ei eirau fo: I believe it to be a relic of Lord Nelson".

Eglurodd, nawr bod ocsiynau ar y we, mae'n galluogi casglwyr ledled y byd i roi cynnig am yr eitem. Bydd yn debygol o apelio at bobl sy'n casglu pethau hanesyddol, meddai Mr Bower, a'i fod o'n gobeithio y bydd cynifer o bobl â phosib yn gwybod fod y cudyn gwallt ar ocsiwn.

Pwy oedd yr Arglwydd Nelson?

• Cafodd Horatio Nelson ei eni ar 29 Medi 1758 yn Norfolk

• Rhwng 1794 ac 1805, o dan arweinyddiaeth Nelson, fe fu'r Llynges Frenhinol yn llwyddiannus yn erbyn y Ffrancwyr

• Bu farw Nelson ar 21 Hydref 1805

Amcanbris

Yn seiliedig ar eitemau tebyg sydd wedi dod i sylw'r arwerthwr yn y gorffennol, awgrymodd Mr Bower:

"Mae prisiau yn dueddol i fynd o ganol y cannoedd, rhyw £600 i £800, i fyny i ychydig o filoedd. Felly, fyswn i'n gobeithio y bydd hwn rhywle yn y canol.

"'Dan ni wedi'i roi o mewn fel £800-£1200 fel amcan bris. Ond ar ddiwedd y dydd, pwy sydd i wybod, ynde?"

Pan fydd rhywbeth mor unigryw â hyn ar werth dywedodd fod amgueddfeydd yn rhoi cynnig amdanynt, ond ar y cyfan casglwr preifat sy'n prynu'r math yma o eitem fel arfer.

Mae'r arwerthwr ei hun yn hoffi pan fydd pethau Cymreig yn mynd ar werth, a dywedodd bod un eitem yn yr un ocsiwn â gwallt yr Arglwydd Nelson wedi dal ei sylw.

Mae'n hoffi'r eitemau Cymreig, meddai "ddim cyn gymaint o safbwynt eu bod nhw werth lot o arian, ond yr hanes tu ôl i rywbeth fydda' i'n mwynhau".

Yr un sydd wedi mynd â'i fryd y tro hwn yw ffigwr o fenyw mewn gwisg Gymreig sydd wedi'i gerfio o bren, sydd rhyw chwech i saith modfedd o daldra.

"Mae'n hanes cymuned mewn ffordd, [yn dangos] sut oedd pobl yn gwneud pethau gan ddefnyddio pethau oedd rownd eu tŷ nhw i greu rhywbeth.

"Mae'r stori tu ôl i rhywbeth cyn bwysiced â'r eitem ei hun."

• Gwrandewch ar y sgwrs gyfan o Dros Frecwast ar BBC Sounds.

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.