Galw am addasu cynllun hawliau anabl 'symbolaidd' i Gymru

Mae angen addasu rhannau o gynllun Llywodraeth Cymru i wella hawliau pobl anabl, yn ôl corff gwarchod cydraddoldeb y DU.

Mae'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (EHRC) wedi galw ar weinidogion i ymrwymo at dargedau ac amserlen clir.

Rhybuddiodd y corff fod peryg y gallai'r cynllun fod yn un symbolaidd yn unig heb gyflwyno newidiadau o ran atebolrwydd a mesur cynnydd.

Cafodd nifer o'r pryderon hyn eu hamlygu gan grwpiau hawliau pobl anabl yn gynharach eleni.

Dywed Llywodraeth Cymru mai'r nod yw "gwneud Cymru yn wlad gynhwysol a hygyrch ble mae modd i bobl anabl fyw heb rwystrau a gwahaniaethu".

Pobl anabl yn 'haeddu newid gwirioneddol'

Dywedodd cadeirydd dros dro pwyllgor Cymru yr EHRC, Martyn Jones: "Rydyn ni'n croesawu uchelgais Llywodraeth Cymru i wella hawliau pobl anabl, ond mae'n hanfodol eu bod nhw'n gwneud mwy i wneud Cymru mor gynhwysol a hygyrch a phosib.

"Am rhy hir, mae Llywodraeth Cymru wedi methu a darparu'r gwasanaethau y mae pobl anabl eu hangen.

"Heb newidiadau, mae yna beryg y gallai'r ymrwymiadau sy'n cael eu gwneud yn y Cynllun Hawliau Pobl Anabl drafft ddod yn rhai symbolaidd.

"Mae pobl anabl yng Nghymru yn haeddu newid gwirioneddol. Mae hyn yn dechrau wrth gael llywodraeth sy'n barod i weithio gyda nhw i lunio polisïau - ac sy'n barod i gael eu dwyn i gyfrif unwaith mae'r polisïau hyn yn cael eu cyflwyno."

Nod y Cynllun Hawliau Pobl Anabl yw rhoi mwy o hawliau i bobl ag anabledd ar draws ystod o feysydd.

Ond mae beirniaid yn dweud y gallai llawer o'r manylion ddisgyn oddi ar yr agenda, - yn enwedig os oes llywodraeth newydd yn cael ei hethol y flwyddyn nesaf.

Yn dilyn beirniadaeth ym mis Mehefin, dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod eisoes "wedi dechrau bwrw ymlaen â rhai o'r camau tymor byr" gafodd eu hargymell gan dasglu hawliau anabl.

Cafodd mwy na 300 o argymhellion eu cynnig gan y tasglu - oedd yn cynnwys pobl ag anableddau a grwpiau sy'n eu cynrychioli - mewn meysydd fel gofal cymdeithasol, cyflogaeth, tai a theithio, mewn cynllun sy'n ymestyn dros y 10 mlynedd nesaf.

Ond mae rhai a oedd yn rhan o'r broses yn dweud nad yw'r argymhellion hyn wedi'u hymgorffori yn y ddogfen gafodd ei rannu yn ystod y cyfnod ymgynghori.

Dywedodd Jane Hutt ym mis Mehefin fod y llywodraeth eisoes "wedi dechrau bwrw ymlaen â rhai o'r camau tymor byr"

Wrth siarad yn y Senedd ym mis Mehefin, dywedodd Jane Hutt, yr ysgrifennydd cabinet sy'n gyfrifol am y cynllun, ei fod yn "gynllun 10 mlynedd cynhwysfawr".

"Llywodraethau'r dyfodol fydd yn nodi'r camau tymor canolig i hirdymor y byddan nhw yn eu cymryd i gyflawni'r uchelgais a'r canlyniadau i bobl anabl a nodir yn y cynllun 10 mlynedd hwn, ond rydym wedi dechrau bwrw ymlaen â rhai o'r camau tymor byr nawr.

"Nid oes rhaid i ni aros tan dymor nesaf y Senedd i gymryd camau i wella canlyniadau i bobl anabl."

Mewn datganiad, dywed Llywodraeth Cymru: "Ein huchelgais yw gwneud Cymru yn wlad gynhwysol a hygyrch ble mae modd i bobl anabl fyw heb rwystrau a gwahaniaethu.

"Dyna beth mae'r cynllun yma yn gobeithio ei gyflawni. O'r dechrau mae ein cynllun drafft wedi cael ei siapio gan bobl anabl, gyda dros 350 o sefydliadau ac unigolion sydd â phrofiad ac arbenigedd yn cyfrannu at y broses drwy ein tasglu hawliau anabl. Mae'r cynllun yn cynnwys bwrdd cynghorol allanol, fyddai'n cael ei arwain gan bobl ag anableddau, er mwyn monitro'r ffordd y mae'n cael ei weithredu.

"Ar hyn o bryd rydyn ni'n ystyried yr ymatebion i'r broses ymgynghori, a byddwn yn sicrhau bod lleisiau pobl anabl yn parhau yn ganolog i'r ddogfen derfynol."

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.