Tata: Llywodraeth yn barod am drafodaethau 'anodd'

Mae cwmni Tata yn cyflogi tua 4,000 o weithwyr ym Mhort Talbot

Mae'r trafodaethau gyda chwmni dur Tata ynghylch ailstrwythuro yn debygol o fod yn "anodd", yn ôl Ysgrifennydd Busnes newydd Llywodraeth y DU.

Er hynny, mae Jonathan Reynolds wedi dweud y bydd rhaid i'r llywodraeth "roi cynnig" ar newid y cynlluniau presennol, sy'n golygu colli 2,800 o swyddi.

Mae'r cwmni yn bwriadu cau'r ail ffwrnais chwyth ym Mhort Talbot ym mis Medi, gan ddweud eu bod yn gwneud colledion o £1m y dydd.

Yn y cyfamser, mae undeb Unite yn dweud fod trafodaethau cychwynnol rhwng y llywodraeth a'r undebau i geisio diogelu swyddi wedi bod yn "gadarnhaol iawn".

Mae Jonathan Reynolds wedi bod yn cwrdd ag undebau ddydd Mercher i drafod yr ailstrwythuro ym Mhort Talbot

Ar ôl cyfarfod â'r Ysgrifennydd Busnes, Jonathan Reynolds, fore Mercher dywedodd ysgrifennydd cyffredinol Unite, Sharon Graham: "Mae'n glir bod yr ysgrifennydd yn deall yr angen i ddiogelu dyfodol y diwydiant cynhyrchu dur ym Mhrydain.

"Yn y misoedd diwethaf, mae Unite wedi brwydro i achub swyddi yn Tata a rhoi hwb i'r diwydiant dur ym Mhrydain ar gyfer cymunedau'r dyfodol ac ar gyfer diogelwch.

"Mae hwn yn gam cyntaf allweddol ond fe allai'r buddsoddiad ychwanegol a'r agwedd newydd gan y llywodraeth Lafur newydd olygu newid mawr er mwyn sicrhau y bydd hyn yn digwydd."

Tata 'yn anhyblyg iawn'

Dywedodd Mr Reynolds ei fod eisoes wedi codi'r posibilrwydd o ohirio dyddiad cau'r ail ffwrnais chwyth gyda Tata, ond fod y cwmni wedi bod "yn anhyblyg iawn".

Dywedodd fod y trafodaethau’n ymwneud â “mwy na dyfodol yr unig ffwrnais chwyth sy’n weddill” ym Mhort Talbot.

“Mae cwestiynau ynghylch pa mor gyflym mae’r trawsnewidiad yn digwydd, a maint a graddfa’r ffwrneisi newydd a allai gael eu gosod,” meddai.

Ychwanegodd Mr Reynolds fod y llywodraeth yn gweithredu polisïau a fydd yn caniatáu mwy o fuddsoddiad cyhoeddus yn y diwydiant dur, ac yn gwella’r amgylchedd masnachu i fusnesau.

“Mae hyn yn cynnwys popeth – o sut mae ein system fasnach yn gweithio, i’r prisiau ynni a dalwyd gan gynhyrchwyr diwydiannol mawr,” meddai.

"Dydy datgarboneiddio ddim yn golygu datddiwydiannu, ac mi fyddaf yn gweithio'n galed i ddiogelu swyddi fel rhan o'r trafodaethau yma, er mwyn sicrhau dyfodol y cymunedau sy'n ddibynnol ar y diwydiant dur am genedlaethau i ddod."

Fe wnaeth Jonathan Reynolds ymweld â Phort Talbot gyda phrif weinidog Cymru, Vaughan Gethin yn ystod yr ymgyrch etholiadol

Roedd y llywodraeth flaenorol wedi addo £500m i Tata ar gyfer cost ffwrnais drydan newydd gwerth £1.25bn.

Bydd hynny'n golygu fod gwaith dur yn parhau ym Mhort Talbot, ond mae angen llawer llai o weithwyr ar rheiny na'r ffwrneisi chwyth traddodiadol.

Caeodd Tata y ffwrnais chwyth gyntaf yr wythnos ddiwethaf ac mae'n bwriadu cau'r ail ym mis Medi.

Mae disgwyl i'r gwaith o adeiladu'r ffwrnais drydan newydd ddechrau yn Awst 2025.

“Mae llawer mwy y gallai’r fargen hon ei chyflawni,” meddai Mr Reynolds wrth BBC Radio Wales.

“Dwi’n gwybod y bydd hi’n anodd, ond rwy’n credu bod rhaid i mi roi cynnig arni.”

Y llywodraeth 'dan bwysau mawr'

Roedd Tata Steel wedi dweud y byddai'n bwrw ymlaen gyda’r cynlluniau ailstrwythuro gwreiddiol, dim ots pwy fyddai'n ennill yr etholiad cyffredinol.

Mae’r cwmni wedi ailadrodd hynny ers i Lafur ddod i rym, gyda’r prif weithredwr yn y DU, Rajesh Nair, yn dweud y byddai’n “cydweithio â gweinidogion newydd” ynglŷn â’i “gynlluniau uchelgeisiol i fuddsoddi a thrawsnewid Port Talbot” a “chefnogi ein gweithwyr drwy’r trawsnewidiad anodd ond angenrheidiol yma”.

Mae Community, yr undeb mwyaf sy’n cynrychioli gweithwyr dur, wedi rhybuddio bod y llywodraeth newydd “dan bwysau mawr” ac mai dim ond pedair i chwe wythnos sydd ganddi i newid cynlluniau Tata.

Mae undeb arall, Unite, wedi canslo streic er mwyn dychwelyd i'r trafodaethau.

Mae mwyafrif y pecynnau diswyddo wedi cael eu cytuno, a bydd y trafodaethau rhwng yr undebau a Tata nawr yn canolbwyntio ar gynlluniau buddsoddi i'r dyfodol.

Mae'r llywodraeth Lafur, a ymgyrchodd ar yr addewid o greu cronfa £2.5bn ar gyfer dyfodol y diwydiant dur, wedi ymrwymo i barhau â chynlluniau’r llywodraeth flaenorol i ddarparu £500m tuag at gost y ffwrnais drydan newydd ym Mhort Talbot.