Eisteddfod: Anrhydeddu'r Prif Lenor Rhyddiaith

Seremoni anrhydeddu'r Prif Lenor Rhyddiaith fydd y brif ddefod ar lwyfan y Pafiliwn yn Eisteddfod Genedlaethol Wrecsam ddydd Mercher.

Mae hi hefyd yn ddiwrnod cyhoeddi enw enillydd cystadleuaeth Dysgwr y Flwyddyn ac enillydd Albwm Cymraeg y Flwyddyn.

Eurgain Haf oedd enillydd Medal Ryddiaith Eisteddfod Rhondda Cynon Taf yn 2024.

Mae'r fedal yn cael ei rhoi eleni am gyfrol o ryddiaith greadigol heb fod dros 40,000 o eiriau ar y testun 'Ffin' neu 'Ffiniau'.

Mae'r fedal eleni yn rhoddedig gan Ann Tegwen Hughes

Y beirniaid eleni yw Aled Lewis Evans, Bethan Mair ac Elin Llwyd Morgan.

Mae'r fedal wedi'i rhoi gan Ann Tegwen Hughes ac mae'r wobr ariannol o £750 yn rhoddedig gan Brifysgol Bangor.

Fe fydd yr orsedd yn bresennol yn y seremoni - yn wahanol i seremoni cyflwyno Gwobr Goffa Daniel Owen ddydd Mawrth.

Mae Llyfr Glas Nebo, enillydd y gystadleuaeth hon yn 2018, wedi ennyn cryn sylw ac wedi'i chyfieithu i sawl iaith

Cafodd y fedal hon ei chyflwyno am y tro cyntaf yn 1937 - a hynny i J O Williams am ei gyfrol 'Tua'r Gorllewin ac Ysgrifau Eraill'.

Mae'r wobr wedi cael ei hatal droeon - y tro diwethaf i hynny ddigwydd oedd yn Eisteddfod Bro Morgannwg yn 2012.

Mae nifer o gyfrolau'r gystadleuaeth hon wedi cael cryn sylw - yn 2023 fe enillodd cyfieithiad o Lyfr Glas Nebo fedal Yoto Carnegie.

Yn y cyfamser bydd Seremoni Dysgwr y Flwyddyn am 13:30 yn y Pafiliwn a Seremoni Albwm Cymraeg y flwyddyn am 18:10.

Yr albymau sydd wedi cyrraedd y rhestr fer eleni yw:

• Adwaith - Solas

• Bwncath - Bwncath III

• Don Leisure - Tyrchu Sain

• Elfed Saunders Jones - Cofiwch Roswell

• Gwenno Morgan - Gwyw

• Gwilym Bowen Rhys - Aden

• Pys Melyn - Fel Efeilliaid

• Sywel Nyw - Hapusrwydd yw Bywyd

• Tai Haf Heb Drigolyn - Ein Albwm Cyntaf Ni

• Ynys - Dosbarth Nos