Y Cymro tu ôl i un o gwmnïau wisgi mwyaf America

Mae geirfa ar ddiwedd yr erthygl i bobl sy'n dysgu Cymraeg.

Dros y penwythnos (Tachwedd 1-3) roedd gŵyl newydd wedi digwydd yn Llandudno, sef gŵyl wisgi Cymru.

Mae gan Gymru nifer o gysylltiadau gyda byd wisgi - ond beth ydych chi'n ei wybod am gysylltiad Cymru gyda'r diod enwog?

Jack Daniel yw un o enwau mawr y byd wisgi ac mae ganddo gysylltiad gyda Chymru - roedd ei daid yn Gymro ac roedd ei deulu o orllewin Cymru.

Ond nid Jasper Newton 'Jack' Daniel oedd yr unig un â chysylltiadau Cymreig i sefydlu wisgi Americanaidd.

Un o'r bourbons mwya' poblogaidd heddiw yn yr Unol Daleithiau yw Evan Williams, ac mae'r perchnogion hefyd yn dweud mai nhw yw distyllfa hynaf Kentucky.

Mae bourbon yn fath o wisgi sy'n dod o dalaith Kentucky, ac un o'r pethau sy'n ei wneud yn wahanol o wisgi cyffredin yw ei fod wedi ei wneud o gorn (o leiaf 51%).

Yn dechnegol dydy Jack Daniel's ddim yn bourbon, er bod llawer yn gwneud y camgymeriad yma.

Arwydd ar y stryd yn Louisville tu allan i'r 'Evan Williams Bourbon Experience'

Pwy oedd Evan Williams?

Cafodd ei eni yn Dale, Sir Benfro yn 1755, ac mae'n debyg iddo symud i'r Unol Daleithiau yn 1780. Aeth i Jefferson County yn Kentucky, gan setlo yn Louisville.

Wisgi yn cael ei gludo ar Afon Ohio yn mynd drwy Louisville

Wedi iddo gyrraedd Kentucky fe sylwodd Evan bod llawer o gorn a grawnfwydydd ar gael yn yr ardal.

Yn 1783 fe fanteisiodd ar y sefyllfa gan agor distyllfa ger yr Afon Ohio.

Mae'n debyg mai hon oedd distyllfa cyntaf Kentucky, ac roedd Evan yn anfon ei wisgi lawr yr Afon Ohio ar gychod.

Louisville

Roedd Louisville yn ddinas fasnachol bwysig, gyda llawer o draffig yn mynd ar yr Afon Ohio ac ar y trenau drwy'r ddinas.

Roedd gan Williams sawl rôl bwysig ym mywyd cymdeithasol Louisville, gan gynnwys bod yn un o saith ymddiriedolwr y ddinas. Yn ôl y sôn roedd yn dod i bob cyfarfod gyda photel o'i wisgi i'w rannu gyda phawb.

Roedd Evan Williams hefyd yn dipyn o grefftwr, gan weithio fel saer maen. Roedd wedi goruchwylio y gwaith o adeiladu'r carchar a'r llys cyntaf yn Jefferson County, Kentucky.

Bu farw Evan Williams yn Louisville ar 15 Hydref, 1810, ond mae ei enw i'w weld ar boteli bourbon ledled y byd hyd heddiw.

Geirfa

gŵyl / festival

wisgi / whisky

cysylltiadau / connections

orllewin / west

sefydlu / establish

poblogaidd / popular

Unol Daleithiau / United States

perchnogion / owners

distyllfa / distillery

hynaf / oldest

talaith / state

gorn / corn

yn dechnegol / technically

camgymeriad / mistake

grawnfwydydd / cereals

manteisiodd / took advantage

sefyllfa / situation

cychod / boats

ddinas fasnachol / trading city

cymdeithasol / social

ymddiriedolwr / trustee

crefftwr / craftsman

saer maen / stonemason

goruchwylio / supervise

carchar / prison

llys / court