Cyfle i ddilyn taith brin planed ar draws wyneb yr haul

Mercher yw'r blaned leiaf ac mae ei harwynebedd yn debyg i'r lleuad

Mae Adran Ffiseg Prifysgol Aberystwyth wedi trefnu digwyddiad cyhoeddus er mwyn i bobl allu gwylio taith anghyffredin y blaned Mercher ar draws wyneb yr haul.

Rhyw 13 o weithiau'n unig y mae'r ffenomenon yn digwydd o fewn canrif a fydd yr un nesaf ddim tan 2032.

Gan mai Mercher yw'r blaned leiaf, dim ond trwy ddefnyddio telesgopau arbennig sydd â'r hidlwyr solar cywir y mae modd gweld y croesiad o'r Ddaear.

Amser cinio ddydd Llun bydd staff a myfyrwyr ôl-raddedig o'r Adran Ffiseg yn gosod pedwar telesgop gyda hidlydd alffa solar a hydrogen o flaen adeilad yr Hen Goleg yn Aberystwyth.

Dibynnol ar y tywydd

Bydd y telesgopau'n caniatáu i bobl nid yn unig weld taith araf Mercher ar draws y ddisg solar ond hefyd i weld awyrgylch yr haul - cyn belled â bod y tywydd yn glir.

Os bydd y tywydd yn gymylog, bydd sgriniau'n cael eu gosod y tu mewn i'r Hen Goleg er mwyn dangos lluniau byw o wledydd eraill rhwng 12.30 a 16.30.

Llun o daith y blaned Mercher yn 2006 ar draws wyneb yr haul

Dywedodd Gabriel Muro, sy'n ymchwilydd solar a myfyriwr PhD ym Mhrifysgol Aberystwyth: "Yn y bôn, eclipsau bach yw'r teithiau planedol hyn ac maen nhw'n galluogi gwyddonwyr i wneud darganfyddiadau newydd am ein system solar ni ac am systemau solar eraill cyfagos.

"Maen nhw hefyd yn rhoi cyfle i fesur pellteroedd a chyflymder goleuni yn gywir, yn ogystal â phrofi damcaniaethau sy'n bodoli eisoes fel theori perthnasedd gyffredinol Einstein.

"Yn ogystal â'r mesuriadau pwysig yma, mae'n werth nodi hefyd bod y rhan fwyaf o'r 4,000 a mwy o blanedau sy'n bodoli mewn systemau solar eraill wedi'u canfod o ganlyniad i deithiau planedol.

"Trwy drefnu'r digwyddiad cyhoeddus hwn, rydyn ni am roi cyfle i fyfyrwyr, disgyblion ysgol ac aelodau eraill o'r gymuned leol i wylio'r digwyddiad solar prin hwn mewn modd diogel, gan ddefnyddio'r offer cywir.

"Hoffem bwysleisio na ddylai pobl fyth edrych yn uniongyrchol ar yr haul heb yr offer priodol, gan y gallai hyn beri niwed difrifol i'w golwg."

Yn ystod y digwyddiad yn yr Hen Goleg bydd staff o'r Adran Ffiseg yn cyflwyno cyfres o sgyrsiau byr yn ymwneud â'r blaned Mercher, yr haul a chroesiadau planedol.