'Mae'n amser anodd, ond 'da ni'n cwffio drwyddo fo'

Morgan Griffiths a Deio Glyn Roberts

Ddyddiau'n unig cyn i gyfnod clo cenedlaethol newydd ddod i rym yng Nghymru, mae busnesau ar hyd a lled y wlad wedi bod yn paratoi ar gyfer y newid byd sydd i ddod.

Bydd y cyfnod clo yn weithredol am ychydig dros bythefnos, o ddydd Gwener tan ddydd Llun, 9 Tachwedd.

Daeth y cyhoeddiad gan Lywodraeth Cymru ddydd Llun mewn ymgais i atal y cynnydd mewn achosion coronafeirws yn y wlad.

Mae'n amser ansicr i'r rhan fwya' o fusnesau - ac yn bendant i fusnesau newydd sydd efallai ddim yn gymwys i gael help ariannol.

Ychydig ddyddiau ar ôl agor eu siop farbwr newydd ym Mhenrhyndeudraeth, Gwynedd, mae Deio Glyn Roberts a Morgan Griffiths yn gorfod cau eu drysau nos Wener ar gyfer y cyfnod clo diweddara'.

Maen nhw'n galw am fwy o gymorth i fusnesau newydd fel eu busnes nhw.

• Cyfnod clo byr, llym: Beth mae'n ei olygu i mi?

• Clo byr, llym: Angenrheidiol neu rhy hwyr i helpu?

• Cyfnod clo arall i Gymru gyfan o ddydd Gwener

Mae'n brysur i sawl siop barbwr gyda phobl eisiau tacluso eu gwalltiau cyn y clo. Ond i Farbwr Penrhyn mae pob eiliad yn cyfri - a'u hwythnos gynta' wedi'i thorri'n fyrrach na'r gwalltiau efallai.

"Yr amser gwaetha' i agor 'swn i'n d'eud, efo bob dim sy'n mynd ymlaen," meddai Deio.

"Ond ta waeth, dwi'n trio cael gymaint o bobl mewn wythnos yma a fedra' i.

"Mae'r ymateb 'di bod yn rili da i dd'eud y gwir, 'da ni'n llawn bron iawn. 'Da ni 'di penderfynu agor tan naw bob nos wythnos yma hefyd just i gael pawb i mewn, cael gymaint o bres a 'da ni'n gallu cyn gorfod cau."

Cymorth ariannol

Fel busnes newydd, does dim cymaint o opsiynau i Deio a Morgan gael cymorth ariannol.

"Dwi'm yn meddwl gawn ni lawer o gymorth," esbonia Deio. "Dwi'n sbio ar rai pethau ond ti'n gorfod cael llyfrau am chwe mis i gael y cymorth gan y llywodraeth.

"Fasa'n help mawr i fi a Morgan rŵan a ninna' ddim yn cael pres mewn rŵan am bythefnos, a 'da ni 'di cael ein gwneud yn redundant ryw fis yn ôl hefyd. Mae yn amser anodd ond 'da ni'n cwffio drwyddo fo.

Mae Deio yn cydnabod bod mentro i fyd busnes yn ddewr ar unrhyw adeg, ac yn sicr yng nghanol pandemig, ond mae'n ffyddiog bydd pethau'n gwella.

"O'dd gynno' ni lwyth o bobl lleol, llwyth o clients da, felly 'da ni'n gw'bod unwaith bydd y lockdown 'ma drosodd y bydda' ni nol i normal," meddai.

Y siop newydd, ychydig ddyddiau cyn y cyfnod clo

"Faswn i'n licio rhyw fath o gymorth i helpu ni achos 'da ni'n dal i dalu am bob dim er bod 'na ddim incwm yn dod mewn.

"Yn enwedig fel busnes newydd, 'da ni 'di gwario lot i gael y siop yn barod. Rwan 'da ni fod i wneud y pres yn ol i dalu amdano fo, ond dydy o ddim yn edrych yn dda ar y funud!"

Er yn sylweddoli bydd y cyfnod cynta' yn anodd, mae Deio yn edrych ymlaen i'r dyfodol:

"'Taswn i'n gw'bod, f'aswn i 'di agor yn lot cynt i drio cael pres mewn cyn yr ail lockdown 'ma," meddai.

"Ond ta waeth, 'da ni yma rŵan a 'da ni am drio'n gorau i gadw ar agor."

Mae'r bragdy wedi bod yn ceisio rhoi'r cynnyrch i gasgenni llai

Diwydiant arall sydd wedi dioddef yn ystod y cyfnod clo diwethaf ydy'r diwydiant bragu cwrw, gan mai dim ond am gyfnod penodol mae'r cynnyrch yn aros yn ffres.

Dywedodd Emma Lochett o Fragdy Mws Piws ym Mhorthmadog eu bod wedi penderfynu defnyddio cyfryngau cymdeithasol er mwyn ceisio cael gwared ar y cynnyrch oedd ganddynt mewn stoc yn barod i'w werthu i'r diwydiant lletygarwch cyn y cyfnod clo.

"Tro diwethaf i ni fynd i lockdown fe oedd na lot o gynnyrch wedi mynd i wastraff, does gennym ni ddim ond wyth wythnos ar y casgenni er mwyn eu gwerthu nhw, felly mae cyfnod clo bach yn ei gwneud hi'n anoddach i ni.

"Mae'r ymateb wedi bod yn anhygoel, a'r gefnogaeth wedi bod yn wych, ers i ni gyhoeddi'r hysbyseb 'da ni wedi gwerthu dros 600 o gasgenni bach.

"Heb gefnogaeth y cyhoedd fysa busnesau fel ni methu cario 'mlaen, rhwng y tri safle, mae 'na 35 o bobl yn gweithio i ni, a 'da ni isho bod mewn sefyllfa lle fydd 'na waith yn dal i fod yna i bawb."

'Mae'n drist iawn'

Un sydd wedi ei effeithio gan y cyfyngiadau newydd ydy Eifion Williams, sy'n gweithio i gwmni Gower Fresh Christmas Trees. Mae'r fferm yn arbenigo mewn tyfu pwmpenni a choed Nadolig, ac yn cynnig cyfle i gwsmeriaid ddewis eu pwmpenni eu hunain ar dir y fferm.

Y pythefnos nesaf, sydd yn arwain at Nos Galan yw'r prysuraf i'r cwmni fel arfer, ac mae Mr Williams yn dweud fod y cyfnod clo newydd yn mynd i fod yn ergyd fawr i'r busnes:

"Mae'n newyddion trist i weud y gwir… achos mae gwaith ofnadwy 'di mynd ymlaen ers Nadolig i baratoi i'r amser hyn.

"Mae lot o arian yn mynd i gael ei golli. Mae wedi bod yn lot o waith, ac wedyn ryn ni'n cael ein cloi lawr eto," meddai.

Mae'n amcangyfrif y bydd y cwmni wedi colli £10,000 o achos y cyfyngiadau newydd.

Mae'r cyfnod clo yn dod ar un o adegau prysuraf y flwyddyn i'r ffarm mae Eifion Williams yn gweithio ar

"Mae pump yn gweithio 'ma'n llawn amser trwy'r flwyddyn, ac wedyn amser Nadolig ma biti 50 yn gweithio 'ma.

"Mae yn anodd. Mae'n drueni. Mae costau o hyd. Mae'r costau yn para ymlaen, wrth gwrs gyda'r pobl sy fod gweithio yma. Mae Nadolig yn dod yn syth ar ôl hyn, a bydd pawb yn mynd fflat out i baratoi am hwnna, ac mae rhaid cadw pobl ymlaen, er bo ni di cau, ond ma rhaid cadw pobl ymlaen er hynny."

Maen nhw'n gobeithio gwerthu miloedd o bwmpenni, ond "mae'n mynd i fod yn anodd… so ni'n gwybod beth sy'n mynd i ddigwydd ar ôl dydd Gwener."

Ychwanegodd y bydd yn ras ar y cwmni i werthu cymaint o bwmpenni ag sydd modd rhwng dydd Mercher a dydd Gwener yr wythnos hon.

"Os yw pobl moyn y pwmpenni bydd angen iddyn nhw ddod i nôl nhw cyn diwedd yr wythnos."

"Mae'n drist iawn," ychwanegodd.