'Colli ymddiriedaeth' wedi ymgais recriwtio heddlu cudd

Dywedodd Lowri Davies i rywun honni ei bod gyda'r heddlu cudd wrth gysylltu gyda hi

Mae ymgyrchydd gyda Black Lives Matter (BLM) yn dweud iddi golli pob ymddiriedaeth wedi i'r heddlu cudd geisio'i recriwtio fel hysbyswr (informant).

Dywedodd Lowri Davies, myfyriwr y gyfraith ym Mhrifysgol Abertawe, iddi gael caniad ym mis Mawrth gan fenyw oedd yn dweud ei bod yn gweithio'n gudd i Heddlu De Cymru.

Roedd e'n "ddryslyd" i gael cais i gyflenwi gwybodaeth am ymgyrchwyr asgell dde eithafol oedd wedi bod yn rhan o brotestiadau BLM, meddai.

Dywedodd Heddlu De Cymru bod cwyn wedi ei dderbyn yn ymwneud â chysylltiad gyda swyddog cudd, a bod adran safonau proffesiynol y llu yn ystyried y gŵyn.

'Dim gwybodaeth'

Cafodd Ms Davies alwad ffôn un bore Mawrth ym mis Mawrth eleni.

"Dywedodd ei bod gyda'r heddlu cudd ac yn gweithio gyda hysbyswyr - fel arfer mewn achosion cyffuriau a lladrata - ac yn fy achos i, y protestiadau," meddai Ms Davies.

"Dywedodd bod ganddi ddiddordeb mewn grwpiau eraill oedd yn dod i'n protestiadau ni ac yn achosi trwbwl... pobl oedd ddim yn ein grŵp ni.

"Ond i fod yn onest ro'n i'n gwybod mai cast oedd hynny, oherwydd beth fyddwn i'n ei wybod am y grwpiau eraill? Does gen i ddim gwybodaeth am hynny - rwy'n rhan o BLM Abertawe - dyw'r 'alt-right' ddim yn rhywbeth dwi'n ymwybodol ohono."

Lowri Davies ar un o brotestiadau BLM Abertawe

Ychwanegodd Ms Davies ei bod wedi trefnu i gwrdd gyda'r swyddog y diwrnod canlynol.

"Roedd gen i gymaint o ofn," meddai.

Fe dreuliodd awr a hanner gyda'r swyddog a chael ei holi am ei theulu, BLM a'r asgell dde eithafol.

'Cwestiynu fy hun'

Ni wnaeth ymateb i alwadau pellach gan y swyddog.

"Mae e wedi 'neud i fi gwestiynu fy hun, yn enwedig pan mae pobl newydd yn dod i mewn i 'mywyd i... bron fy mod i'n eu barnu nhw yn fy mhen.

"Mae ymddiried yn eithaf anodd i fi nawr i fod yn onest. Mae gen i berthynas dda gyda'r heddlu o safbwynt protestio, ac iddyn nhw droi rownd nawr gyda'r peth 'good cop, bad cop' yma bron - mae e wedi dinistrio beth oeddwn i'n meddwl oedd yn digwydd."

Mae Tim Brain yn gyn-Brif Gwnstabl gyda Heddlu Sir Gaerloyw ac yn ysgrifennu ar faterion plismona, a dywedodd bod y defnydd o hysbyswyr yn "faes sy'n cael ei reoli'n dynn iawn".

"Mae'n rhaid iddyn nhw gael eu recriwtio o dan drefn llym iawn lle mae swyddog awdurdodi a rheolwr, felly mae llawer o reoleiddio am y recriwtio a'r ffordd y mae hysbyswyr yn gweithio.

"Anghofiwch y ffordd yr oedd y broses yn ymddangos ar deledu'r 70au neu hyd yn oed 80au - mae recriwtio a rheoli ffynhonnell wybodaeth gudd nawr yn waith arbenigol gan uned arbenigol o fewn llu heddlu," meddai.

Dywedodd Ms Davies ei bod hi'n "cwestiynu ei hun" wedi'r ymgais i'w recriwtio

Mewn datganiad dywedodd Heddlu De Cymru nad oedden nhw "yn cadarnhau nac yn gwadu unrhyw fanylion ynghylch y mater yma".

"Mae cwyn wedi ei dderbyn sy'n cyfeirio at gysylltiad a wnaed gan swyddog cudd. Mae hyn yn cael ei ystyried gan Adran Safonau Proffesiynol y llu, ac felly ni fyddai'n briodol gwneud sylw pellach ar hyn o bryd.

"Mae'r defnydd o hysbyswyr yn dacteg sydd wedi'i sefydlu a'i rheoli'n llym gan heddluoedd ar draws y wlad i warchod y cyhoedd. Mae eu defnydd yn cael ei reoli o fewn paramedrau cyfreithiol llym gan staff arbenigol, ac mae atebolrwydd a gwarchod yr hysbyswr a'r cyhoedd yn holl-bwysig.

"Mae gan drefnwyr protestiadau ddyletswydd i siarad gyda heddluoedd, ac mae gan Heddlu'r De record dda o weithio gyda threfnwyr i hwyluso protestio cyfreithiol tra'n lleihau tramgwyddo ar y cyhoedd yn ehangach."