Sut mae'r sefyllfa yn Wcráin yn effeithio arnom ni?

Bu farw dau o bobl ar ôl i daflegryn daro bloc o fflatiau yn Kyiv yn gynnar fore Sadwrn

Mae Rwsia wedi wynebu gwrthwynebiad ffyrnig wrth i fyddin yr Wcráin ddweud iddyn nhw frwydro yn erbyn sawl ymosodiad ar y brifddinas Kyiv.

Ar drydydd diwrnod yr ymladd yn y wlad, mae'n ymddangos bod Rwsia - sy'n ymosod o'r dwyrain, y gogledd a'r de - yn bwriadu cymryd rheolaeth o Kyiv.

Mae'r Weinyddiaeth Amddiffyn yno wedi apelio ar ddinasyddion - pobl 'gyffredin' - i "adael i ni wybod am symudiadau milwyr, i wneud coctels Molotov [ffrwydradau] ac i niwtraleiddio'r gelyn".

Ond beth ydyn ni - y Gorllewin - yn ei wneud i helpu? A sut mae'r datblygiadau yn yr Wcráin, gwlad annibynnol Ewropeaidd, yn mynd i effeithio ar ein bywydau ni yng Nghymru?

Sancsiynau - pa rai a pha effaith?

Tra bod arweinwyr y byd wedi condemnio'r ymosodiad, gan daro Rwsia gydag ystod o sancsiynau economaidd, mae Arlywydd Wcráin, Volodymyr Zelenskyy wedi cyhuddo'r gorllewin o beidio ymateb yn ddigonol.

Mae'r DU, yr Unol Daleithiau a'r Undeb Ewropeaidd ymysg y rhai sydd wedi cyhoeddi sancsiynau.

Nod y mesurau hynny yw cael effaith andwyol ar economi Rwsia, ac felly gorfodi Vladimir Putin i atal ei ymgyrchoedd milwrol.

Cyhoeddodd Llywodraeth y DU y bydd prif fanciau Rwsia yn cael eu gwahardd o system ariannol y DU, ac mae oligarchiaid wedi cael eu targedu gan sancsiynau.

Dywedodd y Prif Weinidog Boris Johnson wrth Dŷ'r Cyffredin mai dyma'r "pecyn mwyaf eang a mwyaf difrifol o sancsiynau economaidd mae Rwsia wedi'i weld erioed".

• 'Rhyfel yn Wcráin yn gwestiwn o bryd ac nid os'

• Ymgyrch Rwsia yn Wcráin yn 'arswydus a gwarthus'

• 'Poeni beth fydd yn digwydd yn y dyddiau nesaf'

Cafodd y Senedd ei goleuo yn lliwiau baner yr Wcráin o felyn a glas nos Iau

Bydd cwmni hedfan cenedlaethol Rwsia Aeroflot hefyd yn cael ei wahardd rhag glanio yn y DU.

Mewn ymateb, mae cwmnïau hedfan o Brydain wedi cael eu gwahardd rhag glanio ym meysydd awyr Rwsia a rhag croesi eu gofod awyr.

Ydy'r sancsiynau yn mynd yn ddigon pell?

Nos Iau dywedodd Prif Weinidog Cymru, Mark Drakeford, wrth y BBC y bydd angen i bobl yng Nghymru fod yn barod i "wneud rhai aberthau" er mwyn sefyll mewn undod gyda phobl yr Wcráin.

Galwodd am sancsiynau gan y DU a fydd, meddai, yn effeithio ar "bob un ohonom".

Dywedodd Mr Johnson fod potensial i dorri Rwsia allan o system dalu ryngwladol Swift a "does dim byd oddi ar y bwrdd".

Yn ôl Huw Elfed Jones, newyddiadurwr ariannol gyda Reuters, mae Swift fel rhyw grŵp "WhatsApp anferth neu system e-bost anferth rhwng tua 11,000 o fanciau ledled y byd".

"Fedrith y system ariannol ddim gweithio'n effeithiol hebddo fo," meddai wrth Dros Frecwast.

Ychwanegodd y byddai gwahardd banciau Rwseg o Swift yn "effeithio ein banciau ni yn y gorllewin hefyd" a bod hynny'n "cael ei weld fel yr opsiwn niwclear".

"Mae'n mynd i gymryd amser i'r [sancsiynau presennol] 'neud gwahaniaeth. 'Neith o ddim stopio Rwsia yn y tymor byr yn sicr. Maen nhw wedi cynilo biliyna' o roubles [arian Rwseg] i wrthsefyll y sancsiyna' yma."

A fydd effaith ar gostau byw?

Mae pris tanwydd wedi codi, ac yn debygol o godi eto.

Mae'r DU yn mewnforio 6% o'i olew crai (crude) a 5% o'i nwy o Rwsia, ond mae yna bryderon y gallai'r sancsiynau gyfyngu ar gyflenwadau a chodi prisiau ledled y byd.

Dywedodd grwpiau moduro'r RAC ac AA fod prisiau tanwydd cyfartalog wedi cyrraedd y lefelau uchaf erioed o 149.67c y litr ar gyfer petrol, gyda disel yn 153.05c.

Mae'r AA yn rhagweld y bydd petrol yn taro 150c y litr dros y penwythnos.

Wcráin ydy un o gyflenwyr grawn mwyaf y byd, felly mae cau porthladdoedd Wcrain ar y Môr Du yn debygol o wthio prisiau bwyd i fyny.

Dywedodd y Ffederasiwn Bwyd a Diod (FDF) fod aflonyddwch yn y gorffennol yn yr Wcráin wedi effeithio ar gynhyrchwyr bwyd y DU sy'n defnyddio olewau llysiau ac india-corn wedi'u mewnforio.

Pobl yn ciwio i roi gwaed i'r fyddin mewn canolfan yn ninas orllewinol Lviv yn Wcráin

Yn ôl Madeleine Moon - cyn AS Llafur Pen-y-bont ar Ogwr a chyn-aelod o Bwyllgor Amddiffyn San Steffan - mae'r sefyllfa yn Wcráin "yn mynd i effeithio" ar bobl yng Nghymru.

Wrth siarad ar raglen BBC Radio Wales Breakfast, dywedodd: "Mae'n hawdd i bobl fan hyn yng Nghymru i feddwl 'does ganddo ddim i wneud â ni'. Mae'n mynd i effeithio ar eich bywyd o ddydd i ddydd yn fuan iawn.

"Edrychwch ar eich amddiffyniad seibr, edrychwch ar ddiogelwch eich holl systemau. Gwiriwch eich pasbortau, gwnewch nhw'n gryfach."

Ychwanegodd bod angen i wledydd y gorllewin ddeffro i fygythiad Arlywydd Rwsia, Vladimir Putin.

"Mae'r gorllewin wedi bod yn araf wrth sylweddoli nad yw Putin yn rhywun allwch chi wneud diplomyddiaeth gydag e. Dyw e ddim yn rhywun sydd eisiau ymuno â systemau gorllewinol.

"Mae e'n rhywun sy'n gweld ei hunan uwchlaw systemau ac ymddygiad rhyngwladol."

A fydd y Gorllewin yn ymuno'n filwrol?

Dywedodd Golygydd Materion Cymreig BBC Cymru, Vaughan Roderick, fod y "byd gorllewinol, y sefydliadau rhyngwladol - o safbwynt milwrol - yn eistedd ar ein dwylo".

"Mae pwyse i gymryd rhan yn filwrol mewn rhyw fath neu gilydd - trwy gael rhywbeth fel no-fly zone fel a gafwyd yn Syria ac Irac, er enghraifft," meddai ar Dros Frecwast.

"Ond mae'n anodd iawn i lywodraethau'r gorllewin ildio i'r pwyse yna.

"Fel ddywedodd Arlywydd yr Unol Daleithiau, Joe Biden, pan fydd America a Rwsia yn saethu at ei gilydd fe fyddai hynny'n rhyfel byd.

"Mae'n anodd iawn beth ychwanegol mae modd gwneud ac eithrio rhagor o sancsiynau. Ond mae sancsiynau yn mynd i gymryd amser hir iawn i gael effaith."

• 'Dyddiau o waed a galar o'n blaenau': Blog Vaughan Roderick ar Cymru Fyw

Fe wrthododd Ysgrifennydd y DU ar Amddiffyn, Ben Wallace bledion gan wleidyddion yr Wcráin a rhai Ceidwadol i'r DU weithredu parth dim-hedfan - neu "no-fly zone" - dros yr Wcráin.

Roedd yn dadlau y byddai cyflwyno un yn gyfystyr â datgan rhyfel yn erbyn Rwsia.

Milwyr Gwarchodlu Cenedlaethol yr Wcráin yn cymryd eu lle yng nghanol Kyiv i warchod eu prifddinas

"Ein hasesiad y bore yma yw nad yw Rwsia wedi cymryd unrhyw un o'i phrif amcanion, mewn gwirionedd mae y tu ôl i'w hamserlen," meddai Mr Wallace wrth Sky News. "Maen nhw wedi colli dros 450 o bersonél."

Dywedodd Gweinidog Amddiffyn y DU, James Heappey fod 1,000 o filwyr Prydeinig yn barod i gefnogi Hwngari, Slofacia, Rwmania a Gwlad Pwyl gyda'r heriau dyngarol sy'n debygol o'u hwynebu wrth i bobl ffoi o'r Wcráin.

A fyddwn ni'n derbyn ffoaduriaid?

Ddydd Gwener, awgrymodd Mark Drakeford fod Cymru yn barod i dderbyn ffoaduriaid.

"Rwyf wedi cael nifer o gyfleoedd i siarad â gweinidogion y DU am y ffaith y bydd y golygfeydd erchyll yn yr Wcráin heb os yn gyrru ton o ffoaduriaid ar draws Ewrop wrth i bobl ffoi a gorfod ail-wneud eu bywydau o dan yr amgylchiadau mwyaf ofnadwy," meddai.

"Mae gennym ni uchelgais yng Nghymru i fod yn genedl noddfa. Yn y blynyddoedd diwethaf rydym wedi croesawu teuluoedd o Syria, teuluoedd o Afghanistan i ddod i ail-wneud eu bywydau yma a byddwn am wneud yr un peth yn wyneb y digwyddiadau ofnadwy a welwn yn yr Wcráin."

Bachgen yn chwarae o flaen bloc preswyl yn Kyiv sydd wedi'i ddifrodi gan daflegryn yn gynnar fore Gwener

Mae aelod o gabinet Cyngor Conwy, Cheryl Carlisle wedi dweud bod 22 cyngor sir Cymru'n "paratoi eu hunain rhag ofn y bydd yn rhaid derbyn teuluoedd a phlant sydd wedi ffoi" o'r Wcráin.

"Mae gyda ni argyfwng tai yma, ond rhaid helpu ble mae'n bosib," meddai, gan ddweud y byddai hynny ond yn digwydd mewn ymateb i gais gan Lywodraeth y DU "i bob cyngor dderbyn ffoaduriaid".

Datgelodd y Cyng Carlisle ei bod wedi treulio'r bore mewn cyfarfod ag arweinwyr gofal cymdeithasol Cymru.

"Un o'r pynciau trafod oedd sut ydyn ni'n mynd i helpu plant sy'n ffoaduriaid o'r Wcráin os yw'n dod i hynny," meddai.

"Pan oedd pobl yn gadael Afghanistan, fe wnaeth pob cyngor a theulu eu gorau i gymryd plant a theuluoedd."