Llyfrgell Genedlaethol: 'Ni fu erioed y fath fygythiad i'n casgliadau'

Mae gan y llyfrgell yr hawl i gopi o bob cyhoeddiad print ym Mhrydain ac Iwerddon

Mae'r Llyfrgell Genedlaethol yn Aberystwyth wedi dweud wrth Aelod o'r Senedd "ni fu erioed y fath fygythiad i'n casgliadau".

Dywedodd Heledd Fychan AS ei bod hi, a'r pwyllgor diwylliant yr oedd hi'n aelod ohono, wedi codi pryderon am "gyfyngiadau cyllidebol" y llyfrgell ar sawl achlysur.

Mynnodd y dirprwy weinidog Dawn Bowden nad yw penaethiaid y llyfrgell wedi codi "pryderon cyfredol" am eu casgliadau gyda hi.

Mewn datganiad diweddarach, dywedodd llefarydd ar ran y llyfrgell bod "unrhyw bryder sydd gan y llyfrgell yn ymwneud â newidiadau mewn amgylchiadau allai ddigwydd yn y dyfodol".

'Risg i'n hetifeddiaeth'

Dywedodd Heledd Fychan yn y Senedd yr wythnos ddiwethaf ei bod yn dyfynnu o lythyr ati oddi wrth y llyfrgell yn gynharach y mis hwn "mewn perthynas â thoriadau cyllidebol pellach, os oes rhai".

Yn ôl y llythyr, "mi fydd y risg i'n hetifeddiaeth ddogfennol yn cynyddu'n sylweddol iawn a hynny'n bennaf drwy golli nifer helaeth o swyddi sy'n cynnal y casgliadau, a'n hanallu i gynnal a diogelu adeilad y llyfrgell".

"Ni fu erioed y fath fygythiad i'n casgliadau."

Mae'r Llyfrgell Genedlaethol ac Amgueddfa Cymru wedi "rhybuddio am y risgiau i gasgliadau cenedlaethol oherwydd cyfyngiadau cyllidebol," meddai Heledd Fychan

Gofynnodd Heledd Fychan i ddirprwy weinidog y celfyddydau Dawn Bowden "pa gamau rydych chi'n bersonol wedi'u cymryd i sicrhau bod ein casgliadau cenedlaethol yn cael eu diogelu?"

Atebodd Ms Bowden: "Yr wyf yn cael fy nghyfarfodydd rheolaidd â'r llyfrgell - y cadeirydd a'r prif weithredwr - a'r diweddaraf o'r cyfarfodydd hynny oedd yr wythnos ddiwethaf.

"Gofynnais yn benodol iddynt am eu pryderon ynghylch diogelwch eu casgliadau a dywedasant wrthyf yn gwbl benodol nad oes ganddynt bryderon cyfredol am eu casgliadau.

"Ni allaf ond dweud wrthych yr hyn y maent yn ei ddweud wrthyf. Os ydynt yn dweud rhywbeth gwahanol wrthych, hoffwn wybod pam."

"Rwy'n cael sgyrsiau rheolaidd gyda'r llyfrgell" meddai Dawn Bowden

Yn ddiweddarach, dywedodd llefarydd ar ran y Llyfrgell Genedlaethol wrth y BBC: "Roedd y llyfrgell wedi cadarnhau gyda Llywodraeth Cymru nad oes pryder am ddiogelwch y casgliadau ar hyn o bryd.

"Mae unrhyw bryder sydd gan y llyfrgell yn ymwneud â newidiadau mewn amgylchiadau allai ddigwydd yn y dyfodol."

• 'Pleser' diogelu trysorau'r Llyfrgell am 52 mlynedd

• 1,200 o eitemau ar goll yn y Llyfrgell Genedlaethol

Dywedodd Heledd Fychan a'r llyfrgell na fyddai'n briodol i rannu'r llythyr gyda'r BBC.

Dywed Llywodraeth Cymru mai cyfanswm y cyllid a ddyfarnwyd i'r Llyfrgell Genedlaethol hyd yma ar gyfer y flwyddyn 2023/24 yw £12.3m o refeniw (ar gyfer costau o ddydd i ddydd) a £2m o gyllid cyfalaf (ar gyfer buddsoddiadau).

Yn 2022/23 derbyniodd y llyfrgell £12.8m o refeniw a £2.5m o gyfalaf - roedd y ffigwr cyfalaf yn cynnwys swm untro ychwanegol o £500,000 i uwchraddio offer diogelwch.