Galw am gynnydd 'sylweddol, syml' i gyflogau staff iechyd

Mae gweithwyr GIG Cymru wedi galw ar wleidyddion i ymrwymo i godiadau cyflog uwch na chwyddiant cyn etholiad y Senedd.

Dywedodd cymdeithas feddygol y BMA y dylai codiadau cyflog adlewyrchu'r "flwyddyn erchyll" yr oedd meddygon wedi'i phrofi, tra bod undeb Unsain am i'r holl staff dderbyn codiad cyflog o £2,000.

Mae cyfarwyddwr y Coleg Nyrsio Brenhinol, Helen Whyley, yn galw am "fargen sylweddol, syml" i nyrsys.

Mae adolygiadau annibynnol wrthi'n ystyried codiadau cyflog i staff y GIG, a bydd rhaid i'r llywodraeth nesaf ym Mae Caerdydd benderfynu os ydyn nhw am dderbyn a gweithredu'r argymhellion.

Er bod y pedair prif blaid wleidyddol wedi ymrwymo i barchu canlyniad yr adolygiad annibynnol o gyflogau, dim ond Plaid Cymru sydd wedi cadarnhau'r cynnydd canrannol isaf y byddai'n fodlon gweithredu os yw'n ennill yr etholiad.

Mae disgwyl i'r adolygiadau annibynnol gyflwyno'u hargymhellion yn yr haf, sy'n golygu y bydd yn rhaid i'r llywodraeth newydd - fydd yn cael ei ethol wythnos nesaf - benderfynu a ddylid derbyn ei hargymhellion.

Roedd ymateb chwyrn gan y cyrff sy'n cynrychioli staff y GIG pan ddywedodd Llywodraeth y DU ei bod am gyfyngu codiadau cyflog i 1% i weithwyr yn Lloegr.

Gwnaeth gweinidogion San Steffan y datganiad yn eu tystiolaeth i'r cyrff sy'n adolygu cyflogau.

Yn ei thystiolaeth ei hun, ni wnaeth Llywodraeth Cymru roi unrhyw uchafswm ar yr hyn y byddai'n barod i'w dalu.

Be' mae'r pleidiau'n ei gynnig?

Gofynnodd BBC Cymru i'r pleidiau beth fyddai'r canran isaf y byddent yn barod i'w gynnig fel codiad cyflog i weithwyr iechyd?

Ar ran Llafur Cymru dywedodd llefarydd: "Byddai llywodraeth newydd Llafur Cymru yn symud ein GIG a'n system gofal ymlaen trwy gyflwyno'r cynllun adfer mwyaf a welodd GIG Cymru erioed, gan warantu Cyflog Byw i weithwyr gofal, trwy hyfforddi 12,000 o weithwyr iechyd proffesiynol a thrwy sefydlu ysgol feddygol newydd yng ngogledd Cymru.

"Rydym yn deall dicter staff ar draws y GIG tuag at y codiad cyflog pitw o 1% a gynigiwyd gan lywodraeth Dorïaidd y DU.

"Nid ydym wedi gosod uchafswm mympwyol ar godiadau cyflog, fel y mae'r Torïaid yn Lloegr wedi'i wneud.

"Ni wnaeth Llywodraeth Lafur Cymru gynnwys uchafswm ar godiadau cyflog yn ei thystiolaeth i'r cyrff adolygu cyflogau ac rydym yn aros i weld eu hargymhellion."

Dywed y Ceidwadwyr Cymreig y byddent yn cyflwyno argymhellion y bwrdd adolygu cyflogau yn llawn.

Dywedodd eu harweinydd Andrew RT Davies: "Credaf y dylem fod yn gwobrwyo gweithwyr ymroddedig ein GIG cymaint ac y gallwn fel gwlad."

Mae Plaid Cymru wedi addo codiad o 4% fel lleiafswm gwarantedig, sef yr hyn sydd wedi ei gynnig i weithwyr GIG yn Yr Alban.

"Byddwn hefyd yn ceisio cael cytundeb gydag undebau a chyflogwyr y GIG ar gynllun clir i gyflwyno'r codiad o 12.5% yn nhermau real sydd ei angen er mwyn dad-wneud degawd o doriadau yn yr amser byrraf posib," meddai llefarydd.

Mae'r Democratiaid Rhyddfrydol Cymreig hefyd yn disgwyl i glywed argymhellion yr adroddiad annibynnol, ond maent wedi ymrwymo i sicrhau y bydd gweithwyr y GIG yn "derbyn y cyflog a'r gydnabyddiaeth y maent yn ei haeddu" a chydraddoldeb i'r gweithlu ar draws y GIG a gofal cymdeithasol.

Ni wnaeth UKIP ymateb i'r cwestiwn ac nid ydynt wedi gwneud ymrwymiad cadarn ar gyflogau'r GIG yn ystod yr ymgyrch etholiadol.

'Angen bargen sylweddol, syml'

Mae'r Coleg Nyrsio Brenhinol, RCN Cymru, yn galw am godiad cyflog o 12.5% ledled y DU, cynnydd maen nhw'n dweud fydd yn cywiro tan-daliadau hanesyddol.

Dywedodd Helen Whyley, cyfarwyddwr RCN Cymru: "Credwn fod cyflogau nyrsio wedi cwympo y tu ôl i chwyddiant ers nifer o flynyddoedd, ac rydym yn credu mai eleni yw'r flwyddyn i gywiro hynny.

"Ry'n ni'n credu bod angen bargen sylweddol, syml fydd yn cael ei thalu'n gyflym fel bod ein haelodau yn cael yr arian yn eu cyflogau y maen nhw'n haeddu.

"Yn enwedig wrth ystyried sut maen nhw wedi camu i fyny yn ystod cyfnod coronafeirws, a'r pethau maen nhw wedi gorfod gwneud yn y 12 mis diwethaf."

• 'Prinder dychrynllyd' radiolegwyr yng Nghymru

• Mwy nag erioed ar restrau aros y GIG yng Nghymru

• 'Mae fy mhleidlais yn ddibynnol ar fasgiau'

Er bod y mater dan sylw pwyllgorau annibynnol ar hyn o bryd, mae Ms Whyley yn dweud bod angen cofio mai penderfyniad gwleidyddol fydd hi yn y pen draw.

"Gadewch i ni fod yn hollol glir am hyn. Mae'r penderfyniad am gyflogau y gwasanaeth iechyd yn benderfyniad gwleidyddol, a mi fydd yn cael ei wneud gan lywodraeth nesaf Cymru.

"Felly beth bynnag mae'r pleidiau yn dweud yn eu maniffestos, rwy'n wirioneddol glir iddynt - ni allant fforddio peidio â gwneud hyn.

"Os ydyn ni wir eisiau cael y GIG nôl ar ei draed, mae angen i ni wobrwyo'r sgiliau mae nyrsys wedi'u dangos."

• POLISÏAU: Cymharwch addewidion y pleidiau

• DWY GROES MEWN DAU FLWCH: Pam bod gennych chi ddwy bleidlais?

• PWY SY'N SEFYLL YN FY ARDAL I?: Rhowch eich cod post yn y blwch

• WEDI DRYSU?: Dysgwch fwy gyda BBC Bitesize

• PODLEDIAD: Croes yn y bocs

Mae undeb Unsain, sy'n cynrychioli amrywiaeth o weithwyr iechyd o lanhawyr ysbytai i nyrsys, yn galw am gynnydd o £2,000 i bawb sy'n gweithio i'r GIG.

Tra bod y BMA am i gyflogau gynyddu hefyd, maen nhw'n derbyn y bydd unrhyw godiad sy'n agos at lefel chwyddiant yn dderbyniol.

Dywedodd Dr David Bailey, cadeirydd pwyllgor meddygon teulu y BMA: "Rydyn ni'n gobeithio am rywbeth sydd yn uwch na chwyddiant, rydyn ni'n gobeithio am o leiaf yr hyn y mae'r corff annibynnol yn ei ddyfarnu, ac er tegwch mae'r prif bleidiau wedi dweud eu bod yn debygol o barchu'r wobr honno, sy'n beth da.

"Hoffem weld rhywbeth yn agos at 5%, efallai bod hynny bach yn optimistaidd o bosib, ond yn sicr yn rhywbeth sydd uwchlaw chwyddiant. I adlewyrchu nid yn unig y flwyddyn anferth ac erchyll sydd wedi bod.

"A nid dim ond i feddygon, mae wedi bod yn erchyll i bawb sydd wedi gweithio ym maes iechyd a gofal cymdeithasol.

"Rwy'n gobeithio y bydd pob un ohonyn nhw yn cael eu gwobrwyo am hynny, am beth sydd wedi bod y flwyddyn waethaf yn ein holl yrfaoedd ni."