Defnyddio 'pŵer pêl-droed' i wella iechyd meddwl cefn gwlad

Dechreuodd Twrnamaint Cofio Twm ym Mhen Llŷn er cof am ddyn ifanc lleol a fu farw

Ceisio magu cysylltiad rhwng dynion ifanc sy'n ffermio a chlybiau pêl-droed yw bwriad cyfarfod ar faes y Sioe Fawr yn Llanelwedd ddydd Mawrth.

Mae swyddogion Cymdeithas Bêl-droed Cymru (CBDC) ac Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) yn mynd i fod yn trafod sut gall cysylltiadau o'r fath fod o help i gynnig cefnogaeth i ddynion sydd â phroblemau iechyd meddwl.

Gobaith un elusen yw y bydd cynnig hyfforddiant iechyd meddwl i staff a gwirfoddolwyr o glybiau pêl-droed.

Mae lle i "ddefnyddio pŵer pêl-droed er lles cymunedau" dros y wlad, meddai prif weithredwr CBDC cyn y digwyddiad.

• Iechyd meddwl: 'Sawl ffermwr yn cael amser caled'

• Elusen iechyd meddwl yn 'methu ehangu' heb gyllid

Cafodd yr elusen iechyd meddwl ffermio, Sefydliad DPJ, ei sefydlu yn Sir Benfro yn 2016.

Mae'r rheolwr, Kate Miles, yn dweud bod cynnal sesiynau mewn clybiau pêl-droed yn gallu bod yn ffordd effeithiol o gynnig cefnogaeth i ddynion ifanc yn enwedig.

Dywedodd Kate Miles, rheolwr Sefydliad DPJ, fod "cyd-destun llai ffurfiol" yn dda ar gyfer trafod iechyd meddwl

"Ry' ni'n gwybod bod chwarae pêl-droed yn gyfle i nifer i fynd oddi ar y fferm, a chwrdd â phobl eraill sy'n rhannu'r un diddordebau," meddai.

Mae'r elusen yn gobeithio bydd modd cynnal sesiynau hyfforddiant iechyd meddwl i aelodau staff a gwirfoddolwyr clybiau pêl-droed, gyda'r sefydliad eisoes yn cynnal sesiynau tebyg gyda chlybiau Ffermwyr Ifanc.

"Y syniad yw trosglwyddo'r neges mewn cyd-destun llai ffurfiol," dywedodd Ms Miles.

• Lluniau'r Sioe Frenhinol: Dydd Llun

Ym Mhen Llŷn, mae criw o bobl wedi bod yn cynnal twrnamaint pêl-droed saith bob ochr yn flynyddol er mwyn codi arian at Sefydliad DPJ.

Dechreuodd Twrnamaint Cofio Twm er cof am ddyn ifanc lleol fu farw trwy hunanladdiad.

"Y syniad oedd dod â phawb at ei gilydd," meddai un o'r trefnwyr, Marc Jones.

Eleni bydd y twrnamaint yn cael ei gynnal yng Nghlwb Rygbi Pwllheli ar 27 Awst.

'Gwaith i'w wneud i chwalu stigma'

Ymhlith y rhai fydd yn siarad yn y cyfarfod ar faes y Sioe Fawr mae prif weithredwr Cymdeithas Bêl-droed Cymru, Noel Mooney.

"Mae CBDC wedi ymrwymo i wneud yr hyn allwn ni i ddefnyddio pŵer pêl-droed er lles cymunedau ledled Cymru," meddai cyn y digwyddiad.

"Mae pobl mewn cymunedau ar hyd a lled y wlad yn ei chael hi'n anodd gyda'u hiechyd meddwl, ac ry' ni'n gwybod bod pobl mewn cymunedau gwledig yn enwedig yn wynebu heriau penodol.

"Mae clybiau pêl-droed ynghanol nifer o'r cymunedau hyn, ac ry' ni'n gweithio gyda phartneriaid i drafod sut i'w troi yn ganolfannau lle mae modd i bobl gael y gefnogaeth sydd ei hangen i wella'u hiechyd a'u lles."

Dywedodd Emyr Wyn Davies fod y cyfarfod yn gyfle i gysylltu dynion ifanc mewn ardaloedd gwledig a'u clybiau pêl-droed

Dywedodd Emyr Wyn Davies, sy'n uwch swyddog sirol gydag Undeb Amaethwyr Cymru: "Mae iechyd meddwl yn parhau i fod yn her i ffermwyr a'r rheiny sy'n byw mewn cymunedau gwledig.

"Er ein bod ni wedi symud ymlaen rhywfaint dros y blynyddoedd diwetha' i chwalu'r stigma yn gysylltiedig â iechyd meddwl gwael, mae 'na waith i'w wneud o hyd.

"Fe fydd y drafodaeth hon yn cynnig cyfle gwych i ystyried sut allwn ni bontio'r gagendor rhwng dynion ifanc sy'n byw mewn ardaloedd gwledig a'u clybiau pêl-droed lleol, er mwyn i ni allu helpu'r rheiny mewn angen yn gynt ac yn well."

Cyfle i wneud ffrindiau oes

Wrth siarad ar raglen Dros Frecwast ddydd Mawrth, fe ddisgrifiodd Will Beynon - swyddog marchnata UAC, sydd hefyd yn chwarae gyda thîm Drefach yn Sir Gâr - sut mae perthyn i glwb pêl-droed lleol yn gallu creu rhwydwaith hollbwysig i amaethwyr.

Yn achos "dynion ifanc sy'n mynd trwy lot o newidiade" ar ôl gadael yr ysgol, "ma'r timau hŷn 'na i nhw, i fod yn gymorth i nhw," dywedodd.

"Chi'n mynd i 'neud ffrindie am fywyd, so os 'ych chi yn cael pryder iechyd meddwl mae 'da chi garfan o 20, 25... fel clwb pêl-droed ma' isie i chi fod yn hwb a lle cyfforddus i bobol siarad a wi'n credu bod Clwb Pêl-droed Drefach yn falch o wneud hynny."

Dywedodd bod y clwb â mwy o aelodau "nag erioed" a bod y pandemig wedi gwneud i bobl werthfawrogi pwysigrwydd cymdeithasu ag eraill.

I'r ffermwyr sy'n teimlo "bod dim amser 'da nhw i whare pêl-droed bob dydd Sadwrn", dywedodd bod dod i'r clwb ar ôl y gêm hefyd yn gyfle am hoe hollbwysig ac i siarad â rhannu unrhyw ofidion.