'Dim refferendwm annibyniaeth yn nhymor cyntaf Plaid Cymru'

Mae angen "ailgynllunio'r berthynas rhwng cenhedloedd yr ynysoedd hyn" meddai Rhun ap Iorwerth

Mae arweinydd Plaid Cymru wedi diystyru cynnal refferendwm annibyniaeth yn nhymor cyntaf llywodraeth dan arweiniad y blaid.

Dywedodd Rhun ap Iorwerth wrth bodlediad y BBC mai ei flaenoriaethau fyddai iechyd, addysg a'r economi.

Gyda blwyddyn i fynd cyn yr etholiad, mae arolwg barn wedi awgrymu bod Plaid Cymru a Reform UK ar y blaen i Lafur gyda phleidleiswyr yng Nghymru.

O dan yr arweinydd blaenorol Adam Price roedd Plaid Cymru wedi addo refferendwm annibyniaeth o fewn pum mlynedd, addewid a ollyngwyd gan Rhun ap Iorwerth.

'Argyhoeddi pobl'

Wrth siarad â Walescast, dywedodd Rhun ap Iorwerth: "Y flaenoriaeth yw Cymru, a mynd i'r afael â'r holl faterion hynny sy'n bwysig i bobl, ar iechyd ac addysg, tyfu'r economi. Mynd i'r afael â thlodi plant.

"Rwy'n argyhoeddedig mai'r unig ffordd y byddwn yn rhyddhau ein potensial go iawn yw ailgynllunio'r berthynas rhwng cenhedloedd yr ynysoedd hyn.

"Fy swydd i yw argyhoeddi pobl i ymgysylltu â'r drafodaeth honno."

Dywedodd fod y comisiwn ar ddyfodol cyfansoddiadol Cymru wedi galw annibyniaeth yn opsiwn hyfyw: "Rwyf am ddweud, o lywodraeth, gadewch i ni ateb mwy o'r cwestiynau hynny ynglŷn â'r hyn y byddai'n ei olygu."

Wrth gael ei holi a fyddai'n cynnal refferendwm mewn llywodraeth dan arweiniad Plaid Cymru, ychwanegodd: "Yn y tymor Senedd cyntaf hwnnw, wrth gwrs ddim."

Mewn cyfweliad yn fuan ar ôl iddo ddod yn arweinydd yn haf 2023, dywedodd Rhun ap Iorwerth nad oedd yn rhaid i bleidleiswyr fod wedi "ymrwymo'n llwyr i annibyniaeth" i gefnogi'r blaid.

Gwnaeth Adam Price annibyniaeth yn rhan allweddol o'i ymgyrch etholiadol i'r Senedd yn 2021, gan addo cynnal refferendwm annibyniaeth o fewn pum mlynedd.

Dyna oedd y tro cyntaf mewn etholiad i'r Senedd i'r blaid wneud addewid clir ar y mater.

Ddydd Mawrth fe wnaeth arolwg barn newydd awgrymu mai ras rhwng Llafur, Plaid Cymru a Reform fydd hi i fod y blaid fwyaf yn etholiad y Senedd y flwyddyn nesaf.

Mae'r arolwg a gyhoeddwyd gan ITV Cymru a Phrifysgol Caerdydd yn rhoi Plaid Cymru ar y blaen ar 30%, gyda Reform ar 25%, a Llafur ar 18% - yr isaf i Lafur mewn unrhyw arolwg barn ar gofnod yng Nghymru.

Roedd y Ceidwadwyr ar 13%, y Democratiaid Rhyddfrydol ar 7%, a'r Gwyrddion ar 5%.

Mae'n annhebygol y byddai unrhyw blaid yn gallu ffurfio llywodraeth ar eu pen eu hunain, a Phlaid Cymru yw'r unig blaid o blaid annibyniaeth yn y Senedd ar hyn o bryd.