Ffonau clyfar mewn ysgolion: 'Llywodraeth yn osgoi cyfrifoldeb'

Mae ymgyrchwyr yn dweud nad ydy'r llywodraeth wedi rhoi canllawiau clir i ysgolion

Mae Llywodraeth Cymru yn "osgoi eu cyfrifoldebau" i roi arweiniad ar ddefnydd ffonau clyfar mewn ysgolion, yn ôl ymgyrchwyr.

Gofynnwyd i'r llywodraeth ym mis Mawrth i roi "canllawiau clir" i ysgolion ar ddefnydd dyfeisiau.

Ond, mae'r grŵp ymgyrchu Smartphone Free Childhood yn dweud nad ydy hynny wedi digwydd.

Ar hyn o bryd, ysgolion a chynghorau sy'n penderfynu - gydag un o bwyllgorau Cyngor Blaenau Gwent yn pleidleisio ddydd Mercher i wahardd ffonau a dyfeisiau yn ystod oriau ysgol.

Mae'r llywodraeth yn dweud bod gan bob ysgol hawl i gyfyngu ar ddefnydd ffonau.

Mae Madi, Cari ac Ela yn gorfod cadw eu ffonau o dan glo yn ystod y dydd yn Ysgol Dyffryn Conwy

Mae pryderon ynglŷn â'r niwed posib o ddefnyddio ffonau clyfar a chyfryngau cymdeithasol yn ifanc wedi arwain at ystod o ddulliau i geisio taclo'r broblem, gan gynnwys ymdrechion i'w gwahardd i bobl ifanc yn Awstralia a rhai siroedd yn Lloegr.

Ers blwyddyn mae Ysgol Dyffryn Conwy yn Llanrwst yn defnyddio sachau arbennig sy'n cadw ffonau dan glo yn ystod y dydd.

Yn ôl un disgybl, Cari, fe gymerodd amser i arfer â'r newid: "Oedd hi reit rhyfedd i ddechra'. Ond dwi 'di dod i arfer hefo fo rŵan ac mae o'n arferiad i roi'r ffôn yn y pouch."

"Weithiau dwi'n meddwl dwi'm angen ffôn fi", medd Madi, "ond weithiau dwi'n teimlo mor falch o gael o yn ôl."

Ychwanegodd Ela ei bod hi'n sgwrsio llawer mwy, "ond ar ôl bod yn ysgol drwy dydd heb ffôn fi - dwi ar ffôn fi lot mwy pan dwi adre".

"Mae 'na lai o achosion o fwlio" ers cadw ffonau dan glo yn yr ysgol, medd Catrin Rowlands

Yn ôl pennaeth blynyddoedd 10 ac 11 yr ysgol, Catrin Rowlands, mae'r drefn newydd wedi cael ei dderbyn.

"Da' ni wedi gweld, yn dilyn arolwg dysgwyr, bod nhw yn ffafrio'r sachau yma a bod nhw'n gallu canolbwyntio yn well yn y gwersi."

"Wrth reswm, mae'r cynnydd wedyn yn amlwg. Mae 'na lai o achosion o fwlio hefyd," meddai Ms Rowlands.

Fis Mawrth, fe gafodd galwad am wahardd ffonau o ysgolion Cymru ei gwrthod gan Bwyllgor Deisebau'r Senedd.

Ond, mi wnaethon nhw alw ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno "canllawiau clir a fframwaith gadarn" i ysgolion, er mwyn medru penderfynu ar bolisi.

Mae Ysgol Dyffryn Conwy yn defnyddio sachau i gadw ffonau dan glo, ac yna'n eu datgloi ddiwedd y dydd

Un ysgol sy'n dilyn polisi tebyg i'r hyn sy'n digwydd yn Ysgol Dyffryn Conwy ydy Ysgol Brynhyfryd yn Rhuthun.

Yno, mae ffonau symudol wedi eu gwahardd yn ystod oriau ysgol, ac mae'r disgyblion yn cadw eu ffonau mewn sachau.

Wrth siarad ar Dros Frecwast fore Iau, dywedodd y pennaeth Trefor Jones bod yr ysgol wedi gwahardd ffonau am eu bod yn "tarfu ar allu plant i gymdeithasu" ac yn "tynnu'r ffocws i ffwrdd o addysg a'r agwedd 'na i blant fod yn fwy cymdeithasol gyda'i gilydd".

Dywedodd ei fod wedi holi am farn y staff ar y mater cyn penderfynu defnyddio'r sachau i gadw'r ffonau.

Gyda'r system yn gweithio i'r ysgol dywedodd, "dwi ddim eisiau gweld deddfwriaeth sy'n tynnu ffwrdd o allu ni i benderfynu beth yw'r ffordd orau".

Does dim oes hawl gan ddisgyblion i ddefnyddio eu ffonau yn Ysgol Brynhyfryd, medd Trefor Jones

Ond mae system wahanol ar waith yn Ysgol Glan Clwyd yn Llanelwy gerllaw.

Dywedodd y pennaeth Sian Alwen fod yr ysgol wedi cynnal ymgynghoriad gyda rhieni, staff a disgyblion i ddewis y ffordd orau i ddelio â ffonau.

"'Da ni'n gweithio efo'r egwyddor o fod yn gyfrifol efo ffonau symudol, o wneud y dewisiadau doeth a dangos cyfrifoldeb fel eu bod nhw'n paratoi ar gyfer y byd mawr - bywyd lle mae ffonau symudol yn rhan greiddiol," meddai.

Mae gan y disgyblion hawl i ddefnyddio eu ffonau yn ystod egwyl a chinio.

Ychwanegodd fod "problemau wedi lleihau yn sylweddol oherwydd ein bod wedi bod yn gadarn ac yn gyson o ran dim defnydd mewn gwersi".

"Mae'n rhaid i ysgolion ymateb yn y ffordd y maen nhw'n gweld orau i'w disgyblion ac ar gyfer eu cymuned nhw," meddai.

'Colli cyfle'

Yn ôl y grŵp ymgyrchu Smartphone Free Childhood dydy hynny ddim wedi digwydd.

"Dwi'n meddwl ein bod ni wedi colli cyfle," meddai llefarydd y mudiad yng Nghymru, Joshua Barron.

"Mae'n golygu bod rhieni ac addysgwyr yn gorfod gwneud y gwaith caled i gyd.

"Dwi'n teimlo bod Llywodraeth Cymru yn osgoi eu cyfrifoldeb ac mae hynny'n rhwystredig, achos dwi'n meddwl ein bod ni wedi cael cyfle i fod ar flaen y gad o ran y newid sydd ar droed."

Mewn ymateb mae Llywodraeth Cymru yn dweud fod gan bob ysgol yr hawl i osod eu polisïau ei hunain - a all gynnwys cyfyngu ar ddefnydd ffonau mewn gwersi ac egwyl.

"Ar ôl yr uwchgynhadledd ymddygiad, fe wnaethom sefydlu fforwm ar ffonau symudol ac mae gwaith ar y gweill i ddatblygu canllawiau ac adnoddau newydd ar gyfer ysgolion.

"Rydym yn parhau i weithio gydag ysgolion i sicrhau bod ganddyn nhw'r polisïau a'r adnoddau sydd eu hangen i wneud penderfyniadau cadarn."

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.