Maniffesto Llafur yn canolbwyntio ar dwf economaidd

Dywedodd Syr Keir Starmer fod gan Lafur "gynllun hirdymor credadwy"

Mae Syr Keir Starmer wedi datgelu maniffesto etholiadol Llafur, gan ganolbwyntio ar dwf economaidd.

Dywedodd arweinydd Llafur y byddai'r ddogfen - o'r enw 'Newid' - yn "troi'r dudalen" ar 14 mlynedd o lywodraeth Geidwadol.

Y brif thema yw ceisio hybu creu cyfoeth trwy symleiddio rheolau cynllunio a chynyddu buddsoddiad busnes.

Nid oedd yn cynnwys polisïau newydd y tu hwnt i’r rhai a gyhoeddwyd eisoes, ac fe geisiodd Syr Keir wneud rhinwedd o hynny gan ddweud ei fod yn sefyll “i fod yn brif weinidog, nid yn ymgeisydd i redeg y syrcas”.

Mae'r maniffesto yn bwriadu hybu gwariant mewn gwasanaethau cyhoeddus drwy godi mwy na £8bn mewn treth, cam mae’n dweud fyddai’n werth £195m i Lywodraeth Cymru erbyn 2028-29.

Mae Llafur yn dweud y bydd yn edrych ar ddatganoli cyfiawnder ieuenctid a'r gwasanaeth prawf, ac mae'n addo adfer y penderfyniadau ar gymorth economaidd i Gymru.

Mae’n cyferbynnu â barn llywodraeth Lafur Cymru, sydd am gymryd rheolaeth dros blismona a’r system cyfiawnder troseddol - nid yw’r naill na’r llall yn cael ei gefnogi gan y ddogfen bolisi.

Rhagwelir mwy o rôl i Swyddfa Cymru - yr adran yn San Steffan sy'n cynrychioli Cymru yn llywodraeth y DU.

Mae'r maniffesto yn dweud y bydd Swyddfa Cymru "unwaith eto'n dod yn eiriolwr dros Gymru gartref a thramor, ac yn hwyluso cydweithio agosach" rhwng llywodraethau'r DU a Chymru.

Mae disgwyl mwy o fanylion pan fydd y blaid yn lansio fersiwn Gymreig ei maniffesto yn yr wythnosau nesaf.

Cyferbyniad â maniffesto 2019

Defnyddiodd yr arweinydd Llafur y lansiad ym Manceinion i arddangos polisïau sydd eisoes wedi’u cyhoeddi, y mae’n gobeithio fydd yn temtio pleidleiswyr i ddychwelyd ei blaid i rym.

Mae’r rhain yn cynnwys sefydlu cwmni buddsoddi a chynhyrchu ynni newydd sy’n eiddo i’r wladwriaeth, llogi mwy o swyddogion heddlu ac ail-wladoli bron pob un o’r rheilffyrdd.

Ceisiodd Syr Keir dynnu cyferbyniad â maniffesto etholiad diwethaf Llafur yn 2019, oedd yn cynnwys polisïau fel rhoi cyfran o 10% i weithwyr ym mhob cwmni mawr a band eang ffeibr llawn am ddim i bawb.

Ar ôl i heclo protestiwr hinsawdd wnaeth dorri ar draws ei araith am gyfnod byr, dywedodd: “Fe wnaethon ni roi’r gorau i fod yn blaid brotest pum mlynedd yn ôl.

“Pwrpas diffiniol fy arweinyddiaeth Lafur fu llusgo fy mhlaid i ffwrdd o ben draw gwleidyddiaeth ystumiau.

"Does gennym ni ddim ffon hud. Ond mae'r hyn sydd gennym ni, yr hyn y mae'r maniffesto hwn yn ei gynrychioli, yn gynllun hirdymor credadwy."

Syr Keir Starmer yn lansio maniffesto Llafur gyda rhai o aelodau blaenllaw'r blaid

Mae’r polisïau yn y maniffesto yn cynnwys:

• cyflwyno clybiau brecwast am ddim ym mhob ysgol gynradd yn Lloegr;

• £1.6bn i ariannu mwy o apwyntiadau yn ysbytai’r GIG, sganwyr CT newydd ac apwyntiadau deintydd ychwanegol;

• recriwtio 8,500 o staff iechyd meddwl yn Lloegr;

• sefydlu 80 o lysoedd arbenigol newydd i erlyn achosion o dreisio;

• gwahardd rhai dan 16 oed yn Lloegr rhag prynu diodydd 'egni' sydd â llawer o gaffein;

• gwahardd y "genhedlaeth nesaf" rhag prynu sigaréts.

Mae gwariant yn Lloegr ar feysydd sydd wedi eu datganoli, fel iechyd ac addysg, yn arwain at arian i Gymru o dan fformiwla Barnett.

'Gwastraff ac arbedion effeithlonrwydd'

Dywed y blaid y bydd yn talu am ei pholisïau drwy £8.5bn mewn codiadau treth blynyddol, a £1.5bn o arbedion o dorri "gwastraff ac arbedion effeithlonrwydd eraill" y llywodraeth.

Mae'r codiadau treth arfaethedig yn cynnwys cyflwyno TAW ar ffioedd ysgolion preifat, gordal treth stamp o 1% ar dramorwyr sy'n prynu eiddo, a chodi trethi ar fonysau i reolwyr rhai cronfeydd a chwmnïau ecwiti preifat.

Mae hefyd yn dweud y byddai'n codi refeniw ychwanegol trwy gau "tyllau" yng nghynlluniau presennol y llywodraeth i drethu pobl nad ydynt yn byw yn y DU yn barhaol, a chwmnïau olew a nwy.

Mae'n dweud y byddai benthyca ychwanegol gan y llywodraeth yn cael ei gyfyngu i £3.5bn y flwyddyn i ariannu ei chynllun i fuddsoddi mewn prosiectau ynni gwyrdd.

Ac mewn ymgais i dawelu ymosodiadau gan y Torïaid, mae wedi diystyru codi cyfraddau treth incwm, Yswiriant Gwladol, nac ychwaith TAW, sy'n cael ei gyflwyno fel “clo treth” i bleidleiswyr.