Arweinydd Cyngor Caerffili, Sean Morgan, yn ymddiswyddo

Dywedodd Sean Morgan "nad yw fy safle moesol yn caniatáu i mi fod yn gysylltiedig â'r Blaid Lafur"

Mae arweinydd Cyngor Caerffili wedi ymddiswyddo a gadael y blaid Lafur.

Dywedodd Sean Morgan, a gafodd ei ethol yn arweinydd ym mis Mai 2022, ei fod yn "credu nad yw fy safle moesol yn caniatáu i mi fod yn gysylltiedig â'r blaid Lafur erbyn hyn, felly rwyf wedi gwneud y penderfyniad anodd i gamu i lawr".

Dywedodd ei fod yn disgwyl i Blaid Cymru guro Llafur yn yr is-etholiad yn etholaeth Caerffili ar gyfer Senedd Cymru, a fydd yn cael ei gynnal ar 23 Hydref.

Ymosododd ar Lafur am ddewis rhywun "anhysbys" i sefyll yn yr is-etholiad.

Anhapus ers peth amser

Ymatebodd llefarydd ar ran Llafur i'r ymddiswyddiad: "Gallwn gadarnhau nad yw'r Cynghorydd Sean Morgan bellach yn aelod o'r blaid Lafur.

"Mae wedi rhoi ei resymau.

"Mae ei gyn-gydweithwyr ar y cyngor, a ninnau fel plaid, yn canolbwyntio ar gyflawni dros bobl Caerffili."

Mae Llafur, sydd â mwyafrif ar y cyngor, yn cadw rheolaeth dros yr awdurdod.

Dywedodd ffynhonnell o'r blaid Lafur fod Sean Morgan wedi bod yn anhapus gyda'r blaid ers peth amser.

Bu Sean Morgan yn arweinydd y cyngor ers mis Mai 2022

Dywedodd prif weithredwr Cyngor Caerffili, Richard Edmunds: "Hoffwn ddiolch i Sean am ei waith caled, ei ymroddiad a'i ymrwymiad i wella bywydau pawb ar draws ein cymunedau dros y tair blynedd diwethaf."

Bydd Mr Morgan yn parhau fel cynghorydd annibynnol yn gwasanaethu ward Nelson tan etholiadau 2027.

Dywedodd Mr Morgan: "Rydw i wedi bod yn anhapus gyda Keir Starmer a'r arweinyddiaeth yn gyffredinol.

"Ymddengys nad yw Keir Starmer wedi gwneud yr un o'r pethau a addawodd a'r holl bethau na soniodd amdanynt erioed."

Dywedodd bod Llywodraeth y DU yn "gydlynol" â gweithredoedd Israel yn Gaza, a beirniadodd sut y gwnaeth Llafur ymdrin â'r dewis ar gyfer is-etholiad Caerffili.

Y cyhoeddwr a'r dadansoddwr ariannol Richard Tunnicliffe sy'n sefyll dros Lafur.

Cyhuddodd Mr Morgan y blaid Lafur o fod wedi "gwyrdroi'r rheolau" i wahardd rhai aelodau - gan gynnwys dirprwy arweinydd Cyngor Caerffili, Jamie Pritchard.

"Nid ydyn nhw wedi caniatáu i aelodau ddweud eu dweud ar bwy maen nhw ei eisiau," meddai.

"Felly mae gennym ni nawr hwyr-ddyfodiad fel ymgeisydd, sydd bron yn anhysbys o fewn y blaid Lafur yng Nghaerffili, a dywedir wrthym nawr fod yn rhaid i ni fynd allan a'i gefnogi.

"Daeth yn glir i mi bod y blaid Lafur wedi chwythu ei phlwc ac na allaf fod yn gefnogwr iddi mwyach.

"Ni fyddaf yn cefnogi Tunnicliffe ac rwyf wedi camu i lawr o'r blaid Lafur."

Disgwyl i Blaid Cymru ennill

Ychwanegodd Mr Morgan: "Rwy'n gweld Plaid Cymru yn ennill yr is-etholiad.

"Dydw i ddim yn credu bod pobl Caerffili mor asgell dde ag y byddai Reform am i chi gredu.

"Maen nhw'n bobl dda, deg yn y sir.

"Byddan nhw eisiau cefnogi rhywun sy'n adnabyddus yn y sir a rhywun â gwerthoedd sosialaidd gwirioneddol.

"Felly rwy'n credu bydd Plaid Cymru yn ennill yr etholiad hwn gyda Reform yn dod yn ail."

Plaid Cymru oedd y cyntaf i gyhoeddi eu hymgeisydd ar gyfer yr is-etholiad, gan ddewis cyn-arweinydd Cyngor Caerffili, Lindsay Whittle.

Dydd Iau cyhoeddodd y Ceidwadwyr Cymreig mai Gareth Potter yw ymgeisydd y blaid.

Mae disgwyl i Reform gyhoeddi eu hymgeisydd yn fuan.

Dywedodd llefarydd ar ran Reform: "Mae Llafur Cymru mewn anhrefn. Maen nhw a Phlaid Cymru wedi methu cymunedau lleol yng Nghaerffili a Chymru, felly does ryfedd fod Morgan wedi ymddiswyddo yn lle amddiffyn eu record drychinebus."

Dywedodd Plaid Cymru eu bod yn "annog pobl i roi eu ffydd yn Lindsay [Whittle] er mwyn gyrru neges glir i Lafur yng Nghaerdydd a Llundain na fydd Caerffili - a Chymru - yn cael ei hanwybyddu mwyach."

Dywedodd llefarydd ar ran y Ceidwadwyr: "Mae Plaid Lafur Cymru mewn cythrwfl llwyr, yn lleol yng Nghaerffili, ac ar draws Cymru gyfan."