Gadael Aber i ddiogelu teithwyr Llundain
- Cyhoeddwyd
Yn wreiddiol o ardal Comins Coch, ger Aberystwyth, mae Siwan Hayward wedi dringo'r rhengoedd yn un o sefydliadau mwyaf Llundain, Transport for London.
Mae hi bellach yn Gyfarwyddwr Cydymffurfio, Plismona a Gwasanaethau Stryd, ac yn ddiweddar wedi ei henwi ar restr anrhydeddau pen-blwydd y Frenhines i dderbyn OBE.
Ond sut mae rhywun a gafodd ei magu mewn tref ddiarffordd yng nghanolbarth Cymru yn dod i gael cyfrifoldeb dros ddiogelwch 11 miliwn o deithwyr yn ddyddiol ar un o rwydweithiau trafnidiaeth mwya'r byd?
Roedd Aberystwyth yn lle ffantastig i dyfu lan. Mae'n dref mor amrywiol ac egnïol, ac mae wir yn cael budd o gael prifysgol a chanolfan celfyddydol yno. Mae'n lle arbennig iawn.
Ond mae'n lle mor anghysbell - mae ganddo gysylltiadau trafnidiaeth ofnadwy. Byddwn ni'n mynd i'r Amwythig ar y trên bob hyn a hyn, ac i ni, dyna oedd y ddinas fawr ddrwg!
Dwi'n gallu edrych nôl nawr, gan fod gen i blant fy hun, a dwi methu meddwl am le gwell i gael dy fagu nag Aber. Ond pan ti'n ifanc, ac yn dibynnu ar dy rieni i fynd â ti i unrhywle, mae'n rhwystredig ac mae dy fyd di'n gyfyng iawn.
Dyna lle ddaeth fy obsesiwn gyda dinasoedd mawr, a sut maen nhw'n gweithio.
Felly dreuliais i eitha' tipyn o fy ieuenctid yn cynllwynio sut i adael Aber, a sut i stopio siarad gydag acen Gymreig - ac mi lwyddais i wneud y ddau.
Llundain oedd wastad yr uchelgais - a phan nes i symud yno, o'n i wir methu credu pa mor anhygoel oedd y system trafnidiaeth gyhoeddus - wir!
Pan nes i symud yno gynta', o'n i'n arfer neidio ar fws a gweld lle 'sa fe'n mynd â fi. Mae Llundain yn lle anhygoel, a gallai fod yn gartref i unrhyw un, i bawb - unwaith ti'n gyfarwydd â daearyddiaeth y lle a'r system drafnidiaeth, mae'n ddinas i ti, mi wyt ti'n berchen arni.
Nes i weld pa mor hanfodol ydi rôl trafnidiaeth mewn lle mor gymhleth a phoblog â Llundain, a dwi rhywsut wedi landio yn swydd fy mreuddwydion gyda TfL.
Rydyn ni'n cynnal gwasanaethau anhygoel bob dydd, ac rydych chi wir yn gweld a theimlo effaith y penderfyniadau rydych chi'n eu gwneud.
Mae gan Lundain un o systemau trafnidiaeth mwyaf diogel y byd.
Yn y 10 mlynedd rydw i wedi gweithio gyda TfL, rydyn ni wedi torri nifer y troseddau gan bron i 50%.
Bellach mae yna tua saith trosedd yn cael ei riportio i bob 1 miliwn taith. Mae'n ffigwr anhygoel o isel.
Fodd bynnag, rydyn ni'n gwybod fod yna dal lawer o droseddau sydd ddim yn cael eu riportio, ac ry'n ni'n rhedeg ymgyrchoedd enfawr i geisio annog pobl i riportio achosion o aflonyddu rhywiol ac unrhyw fathau o droseddau casineb.
Does yna ddim lle i hyn ar drafnidiaeth gyhoeddus o gwbl, ac rydyn ni'n ceisio'u taclo.
Mae gan Transport for London nifer o ymgyrchoedd marchnata er mwyn gwella diogelwch ar y rhwydwaith trafnidiaeth
Rydw i bob amser wedi cael teimlad cryf o gyfiawnder cymdeithasol, dyletswydd dinesig a gwneud y peth iawn, a dwi'n meddwl fod gen i - a phobl fel fi, sy'n freintiedig, o deulu sefydlog ac ag addysg dda - gyfrifoldeb i ddefnyddio ein sgiliau a phrofiadau i wneud y byd yn lle gwell.
Cefais ddyrchafiad ym Medi 2018 a dod yn Gyfarwyddwr ac mae gen i bellach gyfrifoldebau ehangach ledled TfL.
Rydw i'n un o nifer fechan o gyfarwyddwr benywaidd yn TfL - yn 2018 roedd 25.5% ohonon ni - felly mae yna dal ffordd hir i fynd i wir adlewyrchu amrywiaeth Llundain.
Mae gen i gyfrifoldeb i ddangos i ferched y cyfleoedd a'r buddion o weithio yn y diwydiant trafnidiaeth - diwydiant sydd dal yn cael ei ystyried fel un i ddynion.
Rydw i'n arwain cynllun prentisiaeth sydd yn derbyn pobl ifanc yn syth ar ôl Lefel A, i weithio tuag at radd tra'n gweithio gyda ni.
Mae cyfleoedd mewn amrywiaeth o swyddi - rhai sy'n delio â'r cyhoedd, cynllunio, cyfathrebu, strategaeth... mae yna fwy o swyddi na dim ond gyrrwr trên neu beiriannydd.
Mae riportio achosion o aflonyddu rhywiol ar drafnidiaeth cyhoeddus yn bwysig iawn, meddai Siwan
Dwi'n aml yn eithaf di-flewyn-ar-dafod wrth herio aflonyddu rhywiol neu gambihafio ar drafnidiaeth gyhoeddus, ac mae hynny wedi golygu mod i yn y wasg yn aml.
Weithiau, os ydych chi'n siarad mas, mae'n rhaid i chi fod yn barod am feirniadaeth bersonol, ac mae hynny bendant yn wir gyda'r cyfryngau cymdeithasol y dyddiau yma.
Felly wrth gwrs, mae hynny'n anodd - mae yna lawer o bethau cas ac annifyr iawn wedi cael eu dweud amdana i.
Ond, yn ffodus, mae gen i gydweithwyr gwych sydd yn fy nghefnogi i ac yn fy annog i drio peidio'i gymryd ormod o ddifri'.
Rydw i a fy mhartner yn rhieni sydd yn gweithio llawn amser, ac mae'r amser gyda'r plant yn werthfawr iawn - felly mae amser glanhau'r tŷ yn brin a dwi byth yn llwyddo i fynd i'r gym…!
Ges i ddiagnosis o ganser y fron bum mlynedd yn ôl, a dwi dal in recovery o hynny, felly os wyt ti eisiau unrhywbeth i d'atgoffa di pa mor werthfawr ydi bywyd, a bod pob munud yn cyfri', mae gorfod wynebu dy farwoldeb dy hun wir yn gwneud hynny.
Treuliodd Siwan eu hieuenctid yn breuddwydio am gael byw mewn dinas fawr, ond mae hi bellach yn gwerthfawrogi ei magwraeth yn Aber
'Nes i adael Aber yn 18, felly gan mod i nawr bron yn 50, dwi wedi byw oddi yno yn hirach na fues i'n byw yno. Ond mae Cymru a Chymreictod yn bwysig i mi, ac mae hynny yn mynd yn fwy gwir wrth i mi fynd yn hŷn.
Mae gan fy mhlant - Carys a Tomos - berthynas gref gyda Chymru. Maen nhw'n galw eu hunain yn Gymry, er eu bod wedi cael eu geni yn Camden - y lle mwyaf canolog yn Llundain mwy neu lai - a'u magu yn Walthamstow!
Rydyn ni wrth ein boddau'n treulio amser yma - yn Aber, y traethau o amgylch Ynys Las a Dyffryn Dyfi, Machynlleth, a cherdded ym Mhumlumon.
Wrth gwrs, mae pobl yn cael trafferth gyda'r enw 'Siwan' drwy'r amser, ond mae hi'n grêt i gael enw Cymraeg unigryw. Mae gen ti gyfle i ddweud stori, a dwi'n falch iawn o gael dweud ei stori - y frenhines benderfynol honno - ac yn falch mai Siwan ydw i.
Hefyd o ddiddordeb: