Pryder am oedi wrth ddarparu brechlyn atgyfnerthu

Fe rybuddiodd meddyg teulu y gallai'r sefyllfa waethygu wrth i fwy o bobl ddod yn gymwys am frechlyn atgyfnerthu.

Mae Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr wedi cadarnhau fod ganddynt 50% yn llai o staff yn darparu brechlynnau Covid-19 erbyn hyn o'i gymharu â'r rhaglen frechu yn gynharach eleni.

Dywedodd Dr Phil White wrth raglen Dros Frecwast ei fod yn poeni am oedi yn y ddarpariaeth o'r brechlynnau hyn.

Yng Ngwynedd, mae hyn yn golygu fod angen i gleifion mewn ardaloedd gwledig deithio ymhellach er mwyn cael eu trydydd brechlyn.

Fe rybuddiodd Dr White y gallai'r sefyllfa waethygu wrth i fwy o bobl ddod yn gymwys am frechlyn atgyfnerthu.

Fe wnaeth Llywodraeth Cymru gyhoeddi ddechrau'r wythnos y byddai'r cynnig o frechlyn atgyfnerthu'n cael ei ymestyn i bobl dros 40.

'Llai o staff a chanolfannau'

Yn ôl Dr White, roedd llawer o staff y rhaglen frechu wreiddiol wedi eu trosglwyddo o swyddi eraill yn y gwasanaeth iechyd ac maen nhw bellach wedi mynd yn ôl i'w swyddi "am ein bod ni'n trio cael y gwasanaeth iechyd 'nôl i weithio'n iawn".

Yn ogystal, dywedodd fod nifer o'r lleoliadau gafodd eu defnyddio fel canolfannau brechu bellach wedi eu newid yn ôl i'w pwrpas arferol.

"'Dan ni mewn sefyllfa lle mae mwy a mwy o bobl angen y brechlyn, a llai o bobl a chanolfannau llai yn ei roi o."

Dywedodd Dr White, cadeirydd pwyllgor meddygon teulu Cymdeithas Feddygol Prydain, ei fod yn poeni gymaint am y sefyllfa bod ei feddygfa wedi darparu brechlyn atgyfnerthu i holl breswyliaid cartref gofal lleol, er bod Llywodraeth Cymru wedi dweud y dylai meddygon teulu ddychwelyd i'w gwaith o ddarparu gofal sylfaenol.

"Mi fedar meddygon teulu gwneud ychydig lle fedrwn ni, ond 'dan ni dan yr un pwysau o ran gweddill y gwaith ar y foment, a 'di o ddim yn mynd i fod yn hawdd iawn."

Ychwanegodd bod hyn yn dod ar adeg pan mae meddygon teulu dan bwysau i ddarparu brechlynnau ffliw a dal i fyny gyda'u gwaith cyffredinol.

'Sefyllfa ddim yn berffaith'

Yn dilyn y gostyngiad o 50% i'w gweithlu sy'n darparu brechlynnau Covid-19, dywedodd Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr ei bod hi'n allweddol eu bod yn defnyddio'r staff sydd gennyn nhw mewn modd effeithiol er mwyn brechu'r rheiny sydd mewn grwpiau blaenoriaeth cyn gynted â phosib.

"Er bod y strategaeth ar sail clystyrau wedi arwain at rai cleifion yn cael eu gwahodd i deithio ymhellach ar gyfer eu hapwyntiad frechu, mae hyn wedi caniatáu rhaglen frechu mwy cyflym yn yr ardaloedd mwy ynysig," meddai'r bwrdd iechyd.

Mae pobl dros 40, staff meddygol rheng flaen a phobl sydd â chyflyrau iechyd penodol yn gallu cael brechlyn atgyfnerthu.

"Rydyn ni'n deall na fydd hi'n bosib i rai deithio'r pellteroedd hyn, ac mae sesiynau ychwanegol yn cael eu trefnu mewn amryw o leoliadau cymunedol er mwyn sicrhau fod modd i bob un o'n dinasyddion gael eu brechu.

"Rydyn ni'n cydnabod nad yw hyn yn sefyllfa berffaith ac rydyn ni wir yn gwerthfawrogi amynedd a dealltwriaeth pobl."

Mae pobl dros 40, staff meddygol rheng flaen a phobl sydd â chyflyrau iechyd penodol yn gallu cael brechlyn atgyfnerthu.

Y disgwyl yw y bydd pobl 40-49 oed naill ai'n cael brechlyn Pfizer neu hanner dos o frechlyn Moderna. Dylai'r brechlyn gael ei gynnig chwe mis wedi'r ail ddos.