Miles yn anhapus am broses Unite o ffafrio ymgeisydd

Mae un o'r ddau ymgeisydd yn y ras i fod yn arweinydd nesaf Llafur Cymru wedi ymateb yn chwyrn i'r ffordd y gwnaeth undeb ddewis yr ymgeisydd maen nhw'n ei ffafrio i gael ei benodi'n brif weinidog nesaf Cymru.

Yn gynharach yn y mis fe wnaeth undeb Unite wahodd Vaughan Gething a Jeremy Miles i hysting er mwyn i'r ddau annerch aelodau'r undeb.

Yn ddiweddarach fe wnaeth Unite - sy'n dweud mai nhw yw'r undeb fwyaf yng Nghymru - ddatgan mai Mr Gething oedd yr ymgeisydd a fyddai'n cael eu cefnogaeth.

Ond mae wedi dod i'r amlwg fod Unite wedi penderfynu nad oedd Jeremy Miles yn gymwys i gael ei ystyried fel yr ymgeisydd a oedd yn cael ei ffafrio gan yr undeb.

• Vaughan Gething yn sefyll i fod yn Brif Weinidog

• Jeremy Miles yn sefyll i fod yn arweinydd Llafur Cymru

• Ymgeiswyr prif weinidog ddim am droi cefn ar 20mya

Yn ôl rheol a gafodd ei fabwysiadu y llynedd, all yr undeb ond ffafrio ymgeisydd sydd â hanes o fod wedi cael eu hethol i gynrychioli gweithwyr fel swyddog lleyg.

Mae Mr Miles yn dweud nad oedd ef na neb arall o fewn ei ymgyrch yn ymwybodol o'r rheol.

Mae Unite wedi amddiffyn eu penderfyniad, tra bo ymgyrch Mr Gething wedi croesawu'r enwebiad.

Mae ymgyrch Vaughan Gething wedi croesawu'r enwebiad gan Unite

Yn ôl datganiad gan Jeremy Miles fe wnaeth y ddau ymgeisydd ateb cwestiynau yn yr hysting ar 16 Ionawr ond, yn ôl Mr Miles ni chafodd y pwyllgor gwleidyddol oedd yn cynnal y noswaith wybod am y rheol newydd tan y noson honno.

Mae Mr Miles yn dweud na chafodd wybod am y rheol pan gafodd ei wahodd i'r hysting, ac i benaethiaid yr undeb ddweud dim wrtho am y rheol.

Mae'n honni hefyd nad yw wedi gweld prawf fod y fath reol yn bodoli.

Yn ôl Mr Miles mae aelodau Llafur Cymru yn disgwyl i reolau ynglyn â dewis ymgeisydd ar gyfer arweinydd nesa'r blaid fod yn dryloyw, ac i gael eu defnyddio'n deg.

'Anghymwys i gael ei enwebu'

Mewn ymateb fe ddywedodd llefarydd ar ran Unite: "Yn ystod cyfarfod Pwyllgor Cyswllt y Blaid Lafur Unite Cymru, cafodd yr enwebai dan sylw ei gyfweld ac ystyriwyd ei addasrwydd.

"Fodd bynnag, penderfynodd Cynhadledd Rheolau Unite y llynedd y byddai Unite 'ond yn cymeradwyo'n ffurfiol ymgeiswyr sydd wedi dal swydd lleyg etholedig fel cynrychiolwyr gweithwyr'.

"O dan y rheol hon roedd yn anghymwys i gael ei enwebu.

"Mae Unite yn fodlon bod y broses enwebu wedi ei chynnal yn gywir."

Yn ôl y rheolau ar gyfer y ras i ddewis arweinydd nesaf Llafur Cymru does gan yr undebau ddim pleidlas unedig, felly mae gan bob aelod o'r undeb hawl i gefnogi unrhyw ymgeisydd.