'Fydd dim gweithlu ar ôl os ydy athrawon yn dal i adael'

Mae Ioan Rhys Jones yn dweud bod rhai athrawon yn gweithio dwy neu dair awr ychwanegol yr wythnos

Mae undeb addysg yn rhybuddio "fydd 'na ddim gweithlu ar ôl" gan ddweud bod mwy a mwy o athrawon yn gadael y maes.

Yn ôl Ysgrifennydd Cyffredinol UCAC, mae'n rhaid mynd i'r afael â'r "pwysau gwaith aruthrol" os yw Cymru am weld mwy o bobl yn dod yn athrawon.

Dywedodd Ioan Rhys Jones bod rhai aelodau UCAC yn gweithio drwy gydol eu hawr ginio, neu'n aml tan 22:00, a bod mwy yn penderfynu gadael y proffesiwn.

Mae Llywodraeth Cymru yn cydnabod bod ysgolion yn ei chael hi'n anodd cadw staff ond yn dweud "bod cymelliadau ariannol hael i ddenu athrawon newydd mewn pynciau â blaenoriaeth".

Ychwanegodd Mr Jones nad ydy "dweud bod gan athrawon 13 wsos o wylie y flwyddyn a deud bod nhw ond yn gweithio 9 tan dri neu hanne' 'di tri" yn "rhoi y delwedd cyfan i chi".

"Ma' 'na gyfarfodydd ychwanegol gan ysgolion. Mewn rhai ysgolion ni'n sôn am ddwy, dair awr ychwanegol yr wsos" meddai.

"Ar ben hynny, pryd ma' athrawon yn ca'l amser i baratoi ac i asesu gwaith?" gofynnodd.

'Dwi 'sgafnach fy meddwl'

Un sydd wedi rhoi'r gorau i'w swydd fel athrawes llawn amser yn ddiweddar yw Ffion Mai Jones o Landygai ger Bangor.

I'r mam i ddau o blant, roedd camu i fyd busnes ac agor stiwdio ewinedd yn ei chartref yn "benderfyniad mawr i 'neud ar y pryd".

"O fy mhrofiad i, mi fyswn i'n aros yn yr ysgol tan tua 5, dod adra' fysa hi'n fatar o neud te, setlo pawb a gorod mynd yn ôl wedyn i 'neud mwy o waith.

"Hyd yn oed yn y gwylia' ma' 'na dal waith i'w 'neud ac os ma' 'na rwbath 'da chi heb 'neud yn ystod amser ysgol yna ma' rhaid i chi 'neud o yn amsar eich hun i ddal fyny."

Er ei bod yn disgrifio dysgu "fel swydd oedd yn dod â boddhad mawr i mi, wrth i mi fagu teulu doedd y gofynion ddim yn cyd-fynd efo fy mywyd personol i".

Dywedodd Ffion Mai Jones "hyd yn oed yn y gwylia' ma' 'na dal waith i'w 'neud"

Erbyn hyn mae Ffion hefyd yn dysgu cyrsiau trin ewinedd ac yn angerddol dros ysbrydoli eraill am y byd busnes.

"O ran fi fel person dwi 'sgafnach fy meddwl oherwydd does gen i ddim y pwysa' gwaith a'r gofynion sydd yn dod efo'r swydd," meddai.

"Ma'n anodd cal y balans, dwi'n siŵr bod 'na athrawon sy'n gallu cal y balans, felly o'n i'n teimlo o'dd o'n rhywbeth oedd rhaid fi ail-ystyriad a dwi'n lwcus iawn bod fi 'di troi diddordeb yn swydd dwi'n ei fwynhau yn llwyr."

Fis diwethaf, fe rybuddiodd Cyngor y Gweithlu Addysg fod Cymru ond yn hyfforddi traean o'r athrawon ysgol uwchradd sydd eu hangen yng Nghymru.

Yn ôl Ioan Rhys Jones, mae angen i Lywodraeth Cymru "fuddsoddi yn ein hysgolion neu fydd 'na ddim gweithlu ar ôl".

Mewn ymateb, fe ddywedodd Llywodraeth Cymru: "Rydym yn gwybod bod ysgolion yn ei chael yn anodd recriwtio a chadw staff.

"Rydym yn gwneud cynnydd sylweddol o ran mynd i'r afael â llwyth gwaith staff, ac mae gennym gymelliadau ariannol hael i ddenu athrawon newydd mewn pynciau â blaenoriaeth."

Fe ychwanegon nhw eu bod yn "darparu £262.5m arall i'r sector addysg, a hynny ar ben y cyllid pellach i awdurdodau lleol i gefnogi gwasanaethau cyhoeddus, gan gynnwys ysgolion".

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.