Edrych yn ôl ar y byd chwaraeon yng Nghymru eleni

Warren Gatland (ail o'r dde) yn moesymgrymu i'r dorf yn dilyn ei gêm olaf wrth y llyw

"We've punched massively above our weight" - Warren Gatland, Hydref 2019.

Sôn oedd cyn-hyfforddwr Cymru am lwyddiant ei dîm yng Nghwpan y Byd yn cyrraedd y pedwar ola'.

Ond mae ystyr ehangach i'w eiriau i genedl o ychydig dros dair miliwn sydd unwaith eto eleni wedi cystadlu ac wedi llwyddo ar y llwyfan rhyngwladol.

Fis Chwefror cafwyd gêm agoriadol Pencampwriaeth y Chwe Gwlad yn Ffrainc. Cymru ar ei hôl hi o 16-0 ar yr hanner yn y glaw mawr ym Mharis a theimlad o pathetic fallacy.

Dilyw wedi 12 mlynedd wrth y llyw i Warren? Na, fe frwydrodd y Cymry yn eu holau a'r fuddugoliaeth o 24-19 yn gatalydd i drydedd bencampwriaeth i Gatland.

Cafwyd rhediad diguro o 14 gêm ddaeth yn record ac fe aeth â'i wŷr i rif un y byd - anrhydedd na chafwyd o'r blaen i'r Cymry.

Alun Wyn Jones enillodd dlws Personoliaeth Chwaraeon BBC Cymru eleni

Cipio Cwpan y Byd oedd y nôd wrth i'r gŵr o Seland Newydd baratoi i'w throi hi am adre ond doedd hi ddim i fod yn Japan fis Tachwedd.

Boddi wrth ymyl y lan yn erbyn De Affrica a thri phwynt yn unig ynddi. Y cewri mewn coch yn crïo wrth feddwl am beth allai fod wedi bod a cholled yn erbyn y Crysau Duon yn eu gadael yn bedwerydd.

Ond i gapten Cymru, Alun Wyn Jones, roedd 'na garreg filltir bersonol - fe bellach sydd â'r nifer fwya o gapiau dros Gymru o fewn y byd rygbi - ac ar lefel rhyngwladol mae e'n ail yn unig i gyn-gapten Seland Newydd, Richie McCaw.

Yn 2020 does bosib y bydd y bytholwyrdd Alun Wyn yn gosod record newydd?

Hir yw pob aros... weithiau

Roedd yn rhaid i gefnogwyr y bêl gron aros am 58 o flynyddoedd i gyrraedd rowndiau terfynol un o'r prif gystadlaethau - ond bedair blynedd wedi i Chris Coleman greu hanes a mynd â'i garfan i Ffrainc, fe ddilynodd Ryan Giggs yn ôl ei draed gan arwain ei dîm i Euro 2020.

Dathliadau ar y cae ar ôl curo Hwngari yng Nghaerdydd fis Tachwedd

Gyda thriphwynt yn unig o'u tair gêm gynta', roedd hi'n edrych yn dywyll ar adegau.

Ond wedi gêm gyfartal yn erbyn Croatia a buddugoliaeth yn erbyn Azerbaijan ac yna Hwngari mae Baku a Rhufain yn galw yr haf nesa'.

Byrhoedlog oedd cyfnod yr Adar Gleision yn ôl yn Uwch Gynghrair Lloegr.

Tymor yn unig gafodd Caerdydd yn ôl yn y brif adran. Oddi ar y cae roedd hi hefyd yn anodd.

Fe adawodd Emiliano Sala glwb Nantes fis Ionawr wedi gwireddu breuddwyd plentyndod - i gael chwarae yn un o gynghreiriau gorau'r byd - chafodd e ddim o'r cyfle i gicio'r un bêl wedi damwain awyren drasig.

Roedd Emiliano Sala Nantes a'r peilot David Ibbotson yn hedfan dros Fôr Udd ar 21 Ionawr pan ddiflannodd eu hawyren

A nawr wedi blwyddyn gythryblus i'r Adar Gleision mae Warnock bellach wedi gadael y nyth a Neil arall - Harris - wedi ei olynu.

Dafydd yn erbyn Goliath oedd hi i Gasnewydd unwaith eto yng Nghwpan FA Lloegr.

Mae'r gystadleuaeth yn dod â'r gorau allan o ŵyr Mike Flynn - yn llorio Caerlŷr yna Middlesbrough cyn croesawu un o gewri'r gynghrair, gŵyr Pep, Manchester City i faes Rodney Parade.

Daeth yr hud i ben yn y pumed rownd - ond roedd y coffrau yn llawn - ac eleni eto maen nhw eisoes yn y drydedd rownd ac yn gobeithio am fwy.

Yr unigolion

Mae 2019 i rai wedi bod yn flwyddyn o gyrraedd carreg filltir bersonol.

Mae Jade Jones o'r Fflint wedi ennill dwy fedal aur yn y Gemau Olympaidd yn 2012 a 2016

Y chwaraewraig hoci Leah Wilkinson sydd â'r nifer fwya' o gapiau dros Gymru mewn unrhyw gamp erbyn hyn ac wedi 15 mlynedd o aros mae wedi ei galw i garfan Prydain â'i bryd ar fynd i'r Gemau Olympaidd yn Tokyo yr haf nesa'.

A hithau eisoes wedi sefyll ar frig y podiwm Olympaidd ddwywaith ma' hi'n hawdd meddwl bod Jade Jones o'r Fflint wedi ennill popeth posibl o fewn y byd Taekwando.

Ond fe ddaeth llwyddiant newydd i'w rhan yn 2019 - ei theitl byd cyntaf.

Wyth mlynedd ers cipio'r arian yn y gystadleuaeth, eleni roedd hi ar ben y byd.

Cipiodd Hollie Arnold y teitl ar ôl taflu pellter o 44.73m yn Dubai

Ym mhencampwriaethau para-athletau'r byd yn Dubai fis Tachwedd roedd y Cymry unwaith eto yn disgleirio.

Roedd 'na bedwerydd teitl o'r bron i Hollie Arnold wrth daflu'r waywffon ac i Sabriana Fortune roedd 'na deitl cynta' yn taflu'r pwysau.

Ac yna ar lethr, roedd Menna Fitpatrick ar wib. Ynghyd â'i thywysydd Jennifer Kehoe roedd 'na bum medal i gyd yn dychwelyd i Gymru o bencampwriaethau para-alpaidd y byd gan gynnwys dwy fedal aur.

Mae'r rhestr yn ddiddiwedd a'r nod i bawb sydd wedi cyrraedd carreg filltir bersonol dros y 12 mis diwetha' fydd adeiladu ar hynny yn 2020 gan sicrhau bod Cymru yn parhau i gyflawni'n well na'r disgwyl am flynyddoedd i ddod.