Datblygiadau newydd: Rhaid ystyried newid hinsawdd

Roedd tirlithriad difrifol yn Nefyn ym mis Ebrill eleni

Bydd newid hinsawdd yn ffactor wrth asesu unrhyw gynlluniau gan ddatblygwyr yn y dyfodol, meddai Llywodraeth Cymru.

Am y tro cyntaf yn y Deyrnas Unedig, bydd yn rhaid i ddatblygwyr weithio gyda mapiau perygl llifogydd ac erydu arfordirol, sydd yn dangos lefelau risg presennol, yn ogystal â'r risg a achosir gan newid hinsawdd yn y dyfodol.

Nodyn Cyngor Technegol 15, neu TAN 15, yw enw'r cyngor polisi cynllunio newydd.

Bydd yn llywio cynlluniau datblygu lleol yn y dyfodol, a phenderfyniadau ar geisiadau cynllunio mewn ardaloedd sydd mewn perygl o lifogydd ac erydu arfordirol.

11.3% mewn perygl llifogydd

Bydd yn cael ei ddefnyddio gan Lywodraeth Cymru, adrannau cynllunio awdurdodau lleol a datblygwyr.

Mae'r map newydd yn cael ei gyhoeddi gan Gyfoeth Naturiol Cymru.

Caiff ei ddiweddaru ddwywaith y flwyddyn ym misoedd Mai a Thachwedd i adlewyrchu'r data diweddaraf ar beryglon llifogydd.

• Rhybudd am effaith lefel y môr ar gymunedau'r gogledd

• Ceisio dysgu hanes safle cyn iddo ddiflannu i'r môr

Ar hyn o bryd, mae'r map newydd yn dangos fod 11.3% o dir Cymru mewn perygl o ddioddef llifogydd o afonydd neu'r môr.

Roedd y map blaenorol a oedd yn asesu'r risg presennol yn unig, heb ystyried newid hinsawdd yn nodi fod 9.86% o'r tir mewn perygl.

Bydd y drefn newydd o asesu yn dod i rym ar 1 Rhagfyr.

Mae mapiau Cyfoeth Naturiol Cymru yn dangos pa ardaloedd sy'n wynebu'r risg fwyaf o lifogydd o afonydd a'r môr

Dywedodd y Gweinidog Newid Hinsawdd, Julie James, y bydd "ardaloedd lle mae'r risg yn fach ar hyn o bryd yn dod yn agored i lifogydd wrth i'n hinsawdd barhau i newid".

"Mae'r cynllun hwn yn arwyddocaol gan ei fod yn caniatáu i ni edrych i'r dyfodol yn ogystal ag asesu'r sefyllfa nawr ac yn y gorffennol."

• Tirlithriadau a realiti posibl newid hinsawdd fesul ardal

Mae TAN 15 yn nodi na ddylid lleoli datblygiadau newydd ar gyfer cartrefi, y gwasanaethau brys, ysgolion ac ysbytai mewn ardaloedd lle ceir risg uchel o lifogydd, heb amddiffynfeydd llifogydd cryf.

Os byddai awdurdod cynllunio lleol yn bwriadu cymeradwyo unrhyw gynllun yn groes i'r cyngor hwn, byddai gweinidogion Cymru yn cael eu hysbysu a byddai modd iddynt benderfynu ar y cais yn uniongyrchol.

Ychwanegodd Julie James: "Mae beth arferai fod yn achosion prin o lifogydd bellach yn dod yn fwy fwy cyffredin yn anffodus, gyda'r hinsawdd yn newid o'n cwmpas.

"Ac felly yr hyn ry'n ni'n ceisio ei wneud ydy gwarchod unrhyw ddatblygiadau yn y dyfodol, naill ai drwy gryfhau'r amddiffynfeydd llifogydd neu trwy sicrhau fod datblygiadau y tu hwnt i ardaloedd sydd mewn perygl.

"Wrth gwrs, fe fyddwn yn monitro'r sefyllfa'n rheolaidd, ac mae gennym ddigonedd o dir yng Nghymru y gellir ei ddatblygu.

"Nod y cynllun hwn yw cyfeirio datblygiadau i'r mannau cywir."